"Η Ελλάδα χρειάζεται να κάνει στάση πληρωμών στο χρέος της και να βγει από την Ευρωζώνη"

(Αν η τωρινή Κυβέρνηση δεν μπορεί να κάνει τα απαραίτητα σχετικά βήματα, θα πρέπει να αφήσει άλλες πολιτικές δυνάμεις να το κάνουν).

Του Στέργιου Σκαπέρδα, καθηγ. Οικονομικών στο Πανεπιστήμιο της Καλιφόρνιας, Irvine.

Τα αιτήματα της ΕΕ, της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας (ΕΚΤ), του ΔΝΤ και της Τρόϊκα, και το πολιτικό κλίμα στο βόρειο τμήμα της Ευρωζώνης έστειλαν ένα καθαρό μήνυμα στον Ελληνικό λαό και στην κυβέρνηση του Γιώργου Παπανδρέου: «Κάνετε αυτό που σας λέμε, άσχετα από τις συνέπειες σε εσάς, ή ακόμα και σε εμάς». Οι συνέπειες υπερβαίνουν αυτά που προβλέπονται από τα συμβατικά Οικονομικά. Θα βαθύνουν την ύφεση, και θα μικρύνουν ακόμα περισσότερο της πιθανότητες αποπληρωμής του χρέους. Επομένως, η ξεκάθαρη και ισχυρή παραίνεση για την Ελλάδα είναι να κάνει στάση πληρωμών όσο πιο σύντομα είναι εφικτό.

Με δεδομένες τις μελλοντικές προοπτικές της σημερινής πορείας, οι Έλληνες θα έπρεπε να θέλουν αυτή την ευκαιρία. Το δύσκολο, βέβαια, είναι να αναπτύξει η Ελληνική κυβέρνηση σε σύντομο χρονικό διάστημα την δυνατότητα στάσης πληρωμών προς όφελος των ανθρώπων που υποτίθεται εκπροσωπεί.

Η προετοιμασία για στάση πληρωμών χρειάζεται μεγάλο αριθμό ομάδων από ειδικούς που θα υπερασπιστεί σθεναρά τα Ελληνικά συμφέροντα. Για χρέη που διέπονται από Ελληνικό Δίκαιο, η Ελλάδα έχει το πάνω χέρι. Για τα άλλα, οι διαπραγματεύσεις θα είναι πιο δύσκολες και χρονοβόρες.

Εφ’ όσον μία από της συνέπειες θα είναι και η τεχνική χρεωκοπία των Ελληνικών τραπεζών, θα πρέπει να κρατικοποιηθούν, και θα πρέπει να γίνουν προετοιμασίες προς αυτό το σκοπό. Τα ασφαλιστικά και συνταξιοδοτικά ταμεία θα πρέπει επίσης να περισωθούν. Για την διάσωση των τραπεζών και των ταμείων, η χώρα θα χρειαστεί το δικό της νόμισμα. Εξ ου και η έξοδος από την Ευρωζώνη.

Η έξοδος από την Ευρωζώνη έχει θεωρηθεί ταμπού, ειδικά στην Ελλάδα. Όποτε πειραχθεί το ταμπού, η συζήτηση κυριεύεται από προπαγάνδα και τακτικές εκφοβισμού, συχνά από υπαλλήλους τραπεζών που θα βρεθούν ζημιωμένοι σε τέτοιο ενδεχόμενο. Ας δούμε όμως μερικά από τα σχετικά θέματα:

Πρώτον, έχει γίνει προφανές στις χώρες της Ευρωζώνης ότι έχουν δύο εναλλακτικές: την πολιτική ενοποίηση ή την διάσπαση. Ο,τιδήποτε άλλο είναι πολιτικά ή οικονομικά μη βιώσιμο. Αφού δεν υπάρχει όρεξη για πολιτική ενοποίηση, η έξοδος είναι αναμενόμενη για αργότερα ούτως ή άλλως, όταν θα είναι πιο δυσμενής για την Ελλάδα.

Δεύτερον, δεν υπάρχει αμφιβολία ανάμεσα σε οικονομολόγους ότι ο ευκολότερος μηχανισμός για να ανακτήσει ανταγωνιστικότητα μία χώρα είναι για διολίσθηση του νομίσματός της. Επομένως, για την Ελλάδα, το δικό της νόμισμα είναι ο ευκολότερος δρόμος για ανάκτηση διεθνούς ανταγωνιστικότητας. Τα αυτοκίνητα και τα iPhones θα γίνουν πιο ακριβά, αλλά το φαγητό μπορεί πράγματι να φτηνύνει , και η απασχόληση να αυξηθεί σε διάστημα λίγων μηνών από την νέα δραχμή. Σε αντίθεση, τα προβλεπόμενα αποτελέσματα με τις οδηγίες της Τρόϊκα είναι ανεργία και στέρηση.

Τρίτον χωρίς το δικό της νόμισμα, μία χώρα δεν μπορεί καν να ελπίζει σε επίφαση Δημοκρατίας και εθνικής κυριαρχίας για το μέλλον. Οι πρόσφατες εμπειρίες το επιβεβαιώνουν αυτό. Η εναλλακτική λύση είναι να γίνει προτεκτοράτο της Βόρειας Ευρώπης του 19ου αιώνα, που εξάγει τους νέους του και εγκαταλείπει τους ηλικιωμένους και τους ανήμπορους.

Το βασικό πρόβλημα με την έξοδο από την Ευρωζώνη είναι η μεταβατική περίοδος. Θα πρέπει να επιβληθούν περιορισμοί στο κεφάλαιο. Θα υπάρξει επιμερισμός συναλλάγματος για εισαγωγή πετρελαίου και άλλων βασικών αγαθών. Πώς θα συναλλάσσεται η Τράπεζα της Ελλάδος με την ΕΚΤ; Πώς θα μετατραπούν τα χρέη από ευρώ σε δραχμές;

Είναι ξεκάθαρο ότι χρειάζεται να γίνει παρά πολλή δουλειά για την προετοιμασία στάσης πληρωμών και εξόδου από την Ευρωζώνη, και πολλή από αυτή πρέπει να γίνει με απόλυτη μυστικότητα. Αλλά, πρέπει να γίνει – ακόμη και εάν κάποιος διαφωνεί με την έξοδο από την Ευρωζώνη. Και ο λόγος είναι ότι οι προετοιμασίες αυτές θα ενισχύσουν την διαπραγματευτική θέση της Ελλάδας με την Τρόϊκα. Αντί να γελάνε με κούφιες απειλές επαναδιαπραγμάτευσης όπως έχει συμβεί δύο φορές με τον σημερινό Υπουργό Οικονομίας, η Τρόϊκα θα έβλεπε ότι η Κυβέρνηση το εννοεί.

Εάν η παρούσα Κυβέρνηση δεν μπορεί ή δεν θέλει να πάρει αυτά τα μέτρα που θα προστάτευαν την χώρα και τον λαό της, θα έπρεπε να παραιτηθεί -- με ή χωρίς εκλογές -- σε άλλες πολιτικές δυνάμεις που έχουν αυτή την θέληση.

Άσχετα με το εάν συμφωνεί ή δεν συμφωνεί κάποιος με αυτή την άποψη (ομολογώ ότι συμφωνώ, και ότι δεν τον ξέρω τον συγγραφέα του), ενδιαφέρον έχουν τα πολλά σχόλια στο link. Με εξαίρεση κραυγές στα τηλεοπτικά παράθυρα, και μονολόγους στα blogs, δεν έχω δει "διάλογο" για το θέμα.  Η λήψη αποφάσεων σε περιβάλλον αβεβαιότητας και ελλιπούς πληροφόρησης, με αντικρουόμενα συμφέροντα είναι εξαιρετικά δύσκολη. Οι κινούντες τα νήματα το αναλύουν. Οι υπόλοιποι το βλέπουμε ενστικτωδώς. Η Δημοκρατία (ή το Delphi approach) λέει ότι η πλειοψηφία των ενστίκτων είναι συνήθως σωστή.  Φοβάμαι ότι το μόνο που κάνουν οι πολιτικοί μας είναι αυτό που τους λένε οι κινούντες τα νήματα.