Κόστος - όφελος (παράπλευρο και μη)

http://euanmearns.com/energy-externalities-day-10-tidal-lagoon-power-a-roundup-of-results/

Έχω ακούσει διάφορους να ζητάνε "μελέτες κόστους-οφέλους" στο θέμα των ενεργειακών επιλογών για ηλεκτροδότηση. Έχω επίσης εμπεδώσει το ότι οι αιολικοί και φωτοβολταϊκοί κυνηγοί επιδοτήσεων επικαλούνται, μόνιμα, τα "αφανή κόστη των ορυκτών καυσίμων" σαν δικαιολογία για την κατά τα λοιπά παρασιτική ύπαρξή τους (το βασικό βλακώδες επιχείρημα είναι "τι προτιμάτε; Αιολικά ή ...καρκίνο από την Πτολεμαΐδα;"[1])

Ωστόσο, πέρα από τις παραπλανητικές διαφημίσεις, δεν έχω βρει πραγματικές μελέτες κόστους-οφέλους. Υπάρχουν μελέτες "κόστους" (που φυσικά διαφέρουν και κατά τόπο και διαχρονικά -- αλλά έχω μαζέψει ό,τι βρήκα πρόσφατα εδώ) και οι μελέτες "οφέλους" είναι, δυστυχώς υποκειμενικές.  Και, πιο υποκειμενικό από όλα είναι η σχετικές αξιολογήσεις. Δεν υπάρχει κανείς που να μην θέλει "καθαρό περιβάλλον", αλλά πολλοί μπερδεύουν το "περιβάλλον" με την ...αυλή τους[2].

Σε μία σειρά από πολύ ενδιαφέρονται άρθρα (το πιο πρόσφατο παραπέμπει σε αυτά)  παρουσιάζονται οι διάφορες σχετικά "μετρήσιμες πτυχές" (metrics) κόστους-οφέλους για διάφορες εναλλακτικές επιλογές και αξιολογούνται από 16 άτομα, με βαθμούς από "1" έως "10". Οι "πτυχές" είναι:  Η θνησιμότητα ανά παραγόμενη ενεργειακή μονάδα, οι χρόνιες ασθένειες ανά παραγόμενη ενεργειακή μονάδα, άλλα περιβαλλοντικά κόστη, το "αποτύπωμα" των συστημάτων ανά ενεργειακή μονάδα, ενεργειακά κόστη που μεταφέρονται στο δίκτυο, ενεργειακά οφέλη στο δίκτυο, περιβαλλοντικά οφέλη, φόροι ανά μονάδα παραγόμενης ενέργειας, επιδοτήσεις ανά μονάδα παραγόμενης ενέργειας, κόστος ενέργειας προ φόρων, EROIE, διαθεσιμότητα των πρώτων υλών.

Το συμπέρασμα αναφέρεται σε περίληψη στο παραπάνω γράφημα και είναι ότι οι καλύτερες, κατά σειρά, επιλογές είναι: α) Αέριο διπλού κύκλου, β) πυρηνικά και γ) υδροηλεκτρικά,. Η χειρότερη επιλογή είναι τα φωτοβολταϊκά.  Το κάρβουνο και το ντήζελ είναι κάπου στην μέση.

Αντίστοιχη εκτίμηση "βαθμολογίας" με βάση κριτήρια, αλλά μόνο για ΑΠΕ (με τα υδροηλεκτρικά σαν ΑΠΕ), υπάρχει εδώ (από εδώ), αλλά μόνο από "ένα άτομο" -- ή συλλογική κρίση περισσότερων ατόμων είναι πάντα καλύτερη. Ωστόσο, και αυτή η προσέγγιση, καταλήγει σε ένα αιτιολογημένο συμπέρασμα:  Εάν πρέπει να βάζουμε κι άλλες ΑΠΕ (πέρα από τους στόχους που προφανώς έχουμε πετύχει), θα έπρεπε να βάζουμε υδροηλεκτρικά (που δεν είναι χωρίς παράπλευρα κόστη). Δεν μπορώ να πω ότι προκρίνω φωτοβολταϊκά, οπουδήποτε (πανάκριβα για αυτό που προσφέρουν για λίγες ώρες του καλοκαιριού -- εκτός εάν μάς χαρίσουν τις μπαταρίες (δεν συμφέρουν πουθενά οι μπαταρίες). Όσο για την βιομάζα, καλή είναι στην Γερμανία με τα δασικά υποπροϊόντα, αλλά στην Ελλάδα;... Θα ήταν πολύ ενδιαφέρον αν γινόταν κάποια τέτοια ανάλυση, με περισσότερους συμμετέχοντες...

Όπως και εάν το ψάξει κανείς, οι αναλύσεις κόστους-οφέλους είναι χρήσιμες.

Το συμπέρασμα της ανάλυσης που περιλαμβάνει τα externalities δεν είναι αντίθετο από άλλες πρόσφατες μελέτες μόνο για την ενεργειακή απόδοση, το EROIE, χωρίς και με προσαρμογή για την ενσωμάτωση των διαλειπουσών πηγών ενέργειας, όπου, όπως θα ήταν αναμενόμενο, "κερδίζουν" τα πυρηνικά.

Ή με απλές μελέτες κόστους...

Ή με την πολύ απλή πραγματικότητα:  Ο κόσμος ηλεκτροδοτείται από κάρβουνο, αέριο, πυρηνικά και μεγάλα υδροηλεκτρικά. Η συμβολή των "άλλων ΑΠΕ" είναι περίπου αόρατη, ή αντιστρόφως ανάλογη με την έμφαση που τους δίνει ο Δρ. Πλασιέ και οι Υπουργοί ΥΠΕΝ...

Το ...λαϊκό συμπέρασμα είναι ότι ο κόσμος θέλει να έχει ρεύμα, οι πιο πλούσιοι αντέχουν να έχουν καθαρότερο ρεύμα, οι πιο φτωχοί θυσιάζουν το εὖ ζῆν για το σκέτο ζῆν και οι εντελώς φτωχοί, δεν έχουν ρεύμα. Το να πουλάς "καθαρή μη ηλεκτροδότηση" σε φτωχούς είναι επιεικώς χυδαίο (ή ...αποικιοκρατικό).

______________________________
[1] Το δίλημμα είναι βλακώδες, επειδή α) επιδημιολογικά, δεν προκύπτει ότι η Πτολεμαΐδα έχει περισσότερους καρκίνους από ότι άλλα μέρη της Ελλάδας που δεν έχουν σχέση με λιγνίτη, β) επιδημιολογικά δεν προκύπτει ότι οι χώρες με πολλά αιολικά έχουν λιγότερους καρκίνους από ότι χώρες με πολύ κάρβουνο, γ) γενικά, το επιδημιολογικό των καρκίνων δεν είναι καθόλου ξεκάθαρο και, δ) κατά την γνώμη μου σημαντικότερο από όλα, από καμμία μέτρηση, λογική, φυσική ή αριθμητική, δεν προκύπτει ότι τα αιολικά υποκαθιστούν ή εξοικονομούν κάρβουνο ή λιγνίτη!  Το αέριο υποκαθιστά λιγνίτη, τα πυρηνικά υποκαθιστούν λιγνίτη, ο λιθάνθρακας υποκαθιστά λιγνίτη, αλλά όχι τα αιολικά.

[2] Π.χ, τα φωτοβολταϊκά και τα αιολικά είναι πεντακάθαρα, μέχρι να δει κανείς πώς και πού  κατασκευάζονται, πριν συγκρίνει και τι πραγματικά πετυχαίνουν.