Το μεγαλύτερο έγκλημα είναι ότι όλα γίνονται χωρίς σχέδιο και προοπτική

Μια ρύθμιση, για να πετύχει, πρέπει να είναι αποδεκτή, βιώσιμη και δίκαιη και επώδυνη για όλους τους εμπλεκόμενους – και για τις τράπεζες

Κυρίες και κύριοι,

Το έγκλημα του Πρωθυπουργού (ή είναι άγνοια;) δεν είναι ότι θα μας φορολογήσει. Το έγκλημα είναι ότι γίνεται χωρίς εκπεφρασμένο σχέδιο και προοπτική.

Κατ’ αρχάς, δεν είναι ειλικρινείς. Αναδιάρθρωση κάνουμε, και τα δάνεια του ΔΝΤ ή της ΕΕ (αν είχαμε τα πτυχία μας μερικοί μερικοί, τίμια, και όχι από αντιγραφές και σκονάκια) είναι “bridge loans” κοινώς ενδιάμεση χρηματοδότηση, μέρος της αναδιάρθρωσης, ή “ρύθμισης”. Μία ρύθμιση ή αναδιάρθρωση πρέπει να αντιμετωπισθεί συνολικά, όχι για να γράφουμε διατριβές, αλλά για να υπάρξει αποδοχή από τον Λαό, και έχει πολλά συστατικά:

A. Παράλληλα με το bridge financing θα έπρεπε να έχει ήδη συμφωνηθεί επιμήκυνση των χρόνων αποπληρωμής, γιατί αυτό είναι το 30% του προβλήματος. Δεν νοείται να χρηματοδοτείς Κράτος με 6μηνιαία και τριετή. 10ετή και βάλε. Οι τράπεζες δεν θα το δεχτούν εύκολα, αλλά θα είναι μέρος του πακέτου ρύθμισης.

B. Μέρος του πακέτου ρύθμισης θα πρέπει να είναι μια διαγραφή. Όχι για να χάσουν οι τράπεζες (αυτές δεν κάνει να χάνουν) αλλά για να πειστεί ο Ελληνικός λαός ότι ΟΛΟΙ θα χάσουν κάτι. Χωρίς καθολική συμμετοχή όλων των εμπλεκομένων, καμία ρύθμιση δεν είναι βιώσιμη. Η διαγραφή δεν θα γίνει με “διαγραφή”, αυτή είναι συνήθως πρωτοσέλιδο, αλλά με μείωση του επιτοκίου για μέρος του χαρτοφυλακίου. Το αποτέλεσμα θα είναι μείωση κατά 20-30% της παρούσας αξίας του χρέους μας, αλλά λογιστικά, είναι πιο εύπεπτο για τους πιστωτές μας.

Γ. Αναπόσπαστο τμήμα της ρύθμισης είναι τα “μέτρα”. Αλλά τα μέτρα πρέπει να είναι βιώσιμα. Μέτρα που θα σκοτώσουν την οικονομία, δεν έχουν νόημα. Τα μέτρα έχουν 3 κατηγορίες:

Γ(1). Πώληση παγίων. Δημόσια γη, με δικαίωμα προτίμησης σε Έλληνες. Χωρίς πόθεν έσχες. Χωρίς μελλοντική φορολογία. Ιδιωτικοποιήσεις δεν έχουν μείνει πολλά, και η πώληση της ΕΥΔΑΠ σε Γάλλους δεν είναι ιδιωτικοποίηση που θα φέρει μετρητά. Μάλλον θα πληρώσουμε εμείς, στον λογαριασμό, στο τίμημα.

Γ(2). Αύξηση φορολογικού εισοδήματος. Αύξηση φόρων και μείωση εισοδημάτων, τώρα, θα μας φέρει τον φαύλο κύκλο της βαθειάς ύφεσης. Ωστόσο χρειάζεται αύξηση του εισοδήματος. Θα φορολογούσα καύσιμα και ψυχαγωγία, λυπάμαι. Αλλά όχι εισόδημα και ΦΠΑ, και θα το θυμηθούν οι κρατούντες όσο περνάει ο καιρός.

Γ(3). Μείωση εξόδων. Εδώ κατά την γνώμη μου είναι το κλειδί της επιτυχίας της ρύθμισης. Και το πιο απαραίτητο για την ανάκτηση αξιοπιστίας στις αγορές. Προεδρία, Βουλή κλπ, 60%, Κυβέρνηση 40%, ΟΤΑ 60%, ΔΕΚΟ 20%. Χωρίς πολλά λόγια.

Τέλος, προσέξτε, Τα δάνεια του ΔΝΤ και τα διακρατικά δάνεια είναι νομίζω εγγυημένα με υποθήκες σε Ελληνικά περιουσιακά στοιχεία. Άρα, ευλόγως πρέπει να είναι φτηνότερα των αγοραίων δανείων με τα 900 ή 1100 bp spread. Μην μας κλέβουν οι σωτήρες μας στα ψιλά γράμματα.

τ. Felix Rohatyn

ΥΓ 1. Προφανώς δεν είμαι ο Felix Rohatyn, πού τέτοια τύχη… Είμαι «τύπου» Felix Rohatyn

ΥΓ 2. Είμαστε de facto σε ρύθμιση, μην ακούτε τι λένε. Οι Γερμανοί λένε να διαγράψουν οι Τράπεζες κομμάτι του χρέους… Ο Mobius λέει ότι πρέπει να χρεοκοπήσουμε και να πληρώσουμε 50 σεντς στο δολάριο… Όταν έχουν αρχίσει τέτοια βιολιά, καλά θα κάνει η Κυβέρνηση, αν δεν θέλει απλά ν α μας χχχχχχ, να προσέξει αυτές τις συμβουλές. Μια ρύθμιση, για να πετύχει, πρέπει να είναι αποδεκτή, βιώσιμη και δίκαιη και επώδυνη για όλους τους εμπλεκόμενους, και για τις τράπεζες.

Αυτ'η η ανάρτηση είναι από το antinews, 30/4/2010.  O τύπου Felix Rohatyn είναι ένας από τους αρχαιοπτέρυγες. Ο πραγματικός Felix Rohatyn θεωρείται αυθεντία στις αναδιαρθρώσεις... Κάπου αυτές οι θεωρίες μπορεί να είναι και δικές του, αλλά έχουν γίνει στάνταρ πρακτική στον χώρο των ...αναδιαρθρώσεων.

Το κόστος του ρεύματος και οι πιγκουίνοι

Δεν έχουν σημασία τα απόλυτα νούμερα, αλλά η σχέση μεταξύ τους και η εξέλιξή τους. Το κόστος, σε cents (κάτι σαν τα λεπτά μας) ανά kWhr (κιλοβατώρα) το 2008, ήταν φτηνότερο για την πυρηνική και ακριβότερο για το πετρέλαιο. Δεν συμφέρει στην Αμερική να καίνε πετρέλαιο, και "πολιτικά" συμφέρει να καίνε κάρβουνο γιατί ο μπελάς να πάρεις πυρηνική άδεια είναι μεγαλούτσικος. Και το 1995, έτσι ήταν η σχέση, αλλά η διαφοροποίηση μεταξύ πετρελαίου και άλλων πηγών αυξήθηκε τελευταία. Αυτό πάντως είναι το συνολικό κόστος παραγωγής (όχι η τιμή, αυτό είναι κάτι άλλο, ωστόσο η τιμή έχει κάποια σχέση με το κόστος στην... Αμερική)

Το συνολικό κόστος, του παραπάνω πίνακα είναι το άθροισμα (α) του κόστους του καυσίμου και (β) του κόστους λειτουργίας και συντήρησης. Η συμβολή του κόστους του καυσίμου (πάντα cents/kWhr) λέει την ίδια ιστορία: Πολύ φτηνό το κόστος του πυρηνικού καυσίμου, φτηνό το κάρβουνο, κλπ. Στα αιολικά το κόστος του "καυσίμου" είναι "μηδέν", αλλά θα φτάσω και εκεί.

Στο κόστος λειτουργίας και συντήρησης, οι διαφορές είναι μικρότερες, και το πετρέλαιο και η πυρηνική είναι ακριβότερα, δεν ξέρω γιατί, αλλά έτσι είναι (θα το δω)

Η πηγή όλων αυτών είναι ένα αρχείο excel εδώ. Βέβαια, ως κυνικός, διαβάζω τα ψιλά γράμματα. Λέει ότι το κόστος παραγωγής δεν περιλαμβάνει "indirect costs" και βασίζεται στο FERC Form 1 που υποβάλλουν όλες ελεγχόμενες "Εταιρίες Κοινής Ωφέλειας". Αυτό, από μόνο του είναι είδηση... Οι (ιδιωτικές - όλες) εταιρίες που παράγουν ρεύμα είναι ελεγχόμενες Εταιρίες Κοινής Ωφέλειας. Ε... και σε εμάς. Για αυτό έχουν τους υπαλλήλους τους συμβούλους στα Υπουργεία.

FERC είναι η "Ρ.Α.Ε." των Αμερικάνων. Η FERC Form 1 είναι εδώ. Το πως ορίζεται το indirect cost σε εταιρίες κοινής ωφέλειας που παράγουν ρεύμα δεν το βρήκα (στα 5-10 λεπτά που το έψαξα) αλλά μοιάζει να είναι μικρό νούμερο στο σύνολο, και επομένως μάλλον δεν αλλάζει τα γενικά συμπεράσματα.

Τι συμπεράσματα βγάζω από αυτήν την ανάρτηση:
1. Το blogger δεν δέχεται αρχεία excel και η αντιγραφή τους είναι μπελάς
2. Η Αμερική ελέγχει αρκετά γραφειοκρατικά το κόστος του ρεύματος, γιατί οι ρυθμιστικές αρχές εγκρίνουν το ρεύμα, είναι σχετικά ανεξάρτητες και ελεγχόμενες οι ίδιες, αναφέρονται και σε τοπικές αρχές, και ενώ κανείς δεν είναι άγιος, ο διαχωρισμός εξουσιών εμποδίζει το κάθε λαμόγιο από το να βάζει έναν (η μία) Υπουργό που να κάνει πλούσιο έναν άγνωστο "επιχειρηματία" εν μία νυκτί. Οι Αμερική είναι μεγάλη χώρα και οι λαμογιές είναι σε μεγάλη και κατά προτίμηση απομακρυσμένη κλίμακα. Σε τοπικό επίπεδο, ακόμα και στην γραφειοκρατεία, υπάρχει διαφάνεια. Δεν είναι τυχαίο ότι αυτό το πινακάκι το βρήκα εύκολα για την Αμερική, άντε βρες το για την Γαλλία, και για την Ελλάδα, αν είμαι τυχερός, μπορώ να βρω κάτι εδώ. Χαχαχαχα.
3. Σε πρώτη και τελευταία ανάγνωση, το πυρηνικό ρεύμα, και το ρεύμα από κάρβουνο είναι φτηνά. "Συνολικά" φτηνά, με βάση το κόστος όπως το υπολογίζουν οι ρυθμιστικές αρχές.

Τώρα, μπορεί να υπάρχουν κόστη που δεν απεικονίζονται σωστά και δεν μετριούνται από τις αρχές, αλλά οι αρχές μετρούν τα μετρήσιμα. Τα μη μετρήσιμα, είναι οι συνέπειες του CO2, π.χ. Ή το μη μετρήσιμο από τους έξτρα κανόνες ασφαλείας κόστος της πυρηνικής (οι μηχανισμοί ασφαλείας είναι μετρημένοι). Ή το κόστος δυσανασχέτησης των πιγκουίνων, κλπ κλπ. Ή το κόστος μελλοντικών ασθενειών από αυτή ή την άλλη ενέργεια. Ή των κόστος των πολέμων για την εξασφάλιση του πετρελαίου (καλά, αν μπει αυτό, πάει το πετρέλαιο). Η ρυθμιστική αρχή μετράει αυτά που μετριούνται, τα άλλα είναι για τους πολιτικούς και για αυτούς που επηρεάζουν τους πολιτικούς.

Σε πολιτισμένες χώρες, ο κόσμος πληρώνει ένα αγαθό κοινής ωφέλειας, σε τιμή που έχει σχέση με το κόστος του. Σε μη πολιτισμένες χώρες, ο κόσμος το πληρώνει στην τιμή που θέλει ο επιχειρηματίας για να γίνει πλούσιος γρήγορα, και η Υπουργός ασπάζεται θεωρίες και φτιάχνει νόμους, για να του το εξασφαλίσει. Αυτό είναι το νόημα του καφενείου.

Το μέγα μειονέκτημα της Ελλάδας είναι η έλλειψη διαχωρισμού εξουσιών, σε όλα τα επίπεδα. Ο επιχειρηματίας (προμηθευτής) επηρεάζει την Υπουργό (εκτελεστική εξουσία) που ταυτίζεται με την πλειοψηφία στην Βουλή (νομοθετική εξουσία) και κάνει ό,τι του καπνίσει (και του καπνίζει να βγάζει τα λεφτά του γρήγορα και εξασφαλισμένα). Η φουκαριάρα η δικαστική εξουσία... και αυτή, υπάλληλος, λέει η μέχρι τούδε εμπειρία στα νεοελληνικά χρονικά. Για αυτό το λόγο η διαφθορά μας είναι μέγιστη και για αυτό είμαστε χρεοκοπημένοι


Για αυτό όλη μέρα σήμερα τρέχατε και ρωτούσατε "τι θα γίνουν τα λεφτά μου". Θα σας τα πάρουν τα λεφτά σας, και αν περισσέψει κάτι θα σας το πάρει η κυρία Υπουργός, στον λογαριασμό της ΔΕΗ, γιατί έτσι θέλουν οι φίλοι της. Τα περί πιγκουίνων είναι για τους ηλίθιους, και το μέγα έγκλημα αυτής της Κυβέρνησης είναι ότι μας περνάει για ηλίθιους. Συγγνώμη, είπα να μην πολιτικολογώ εδώ, αλλά μου ξεφεύγει.

Πάντως, στο θέμα μας, μάλλον το total production cost δεν περιλαμβάνει το κόστος της επένδυσης. Και η τιμή είναι άλλο πράγμα από το κόστος. Άρα το θέμα έχει συνέχεια.


Περισσότερα για πιγκουίνους, εδώ.

The show must go on

Ξέρω ότι είμαι εκτός τόπου και χρόνου αλλά τι να κάνω; The show must go on. Αν τα τεχνικά θέματα που αφορούν την ενέργεια και την παραγωγή ηλεκτρικού ρεύματος είναι δύσκολα, τα οικονομικά είναι δυσκολότερα. Θα προσπαθήσω να βάλω λίγη τάξη στα οικονομικά, αλλά σας προειδοποιώ, έχω ψάξει πολύ, και δεν έχω βρει πλήρη, αντικειμενική και κατανοητή παρουσίαση που να συγκρίνει κόστη για εναλλακτικές μορφές ενέργειας και παραγωγή ρεύματος.


Οι λόγοι είναι βασικά (1) οικονομικοί (η κοστολόγηση δεν είναι απλή και προσφέρεται για παραπλάνηση) και (2) τεχνικοί (υπάρχουν τεχνικές παράμετροι στην παραγωγή, μεταφορά και κατανάλωση ρεύματος που κάνουν την τιμή της κιλοβατώρας στο σπίτι, άσχετη με το κόστος στο οποιοδήποτε εργοστάσιο. Και, το χειρότερο, δεν ξέρω, ούτε μπορώ να βρω τους διάφορους όρους στα ελληνικά, δεν τους έμαθα ποτέ στα ελληνικά, και η προσιτή βιβλιογραφία είναι σχεδόν πάντα στα αγγλικά.


Θα αρχίσω με ένα εύκολο και προσφιλές μου παράδειγμα: «Πόσο κοστίζει το αιολικό ρεύμα»; Πρώτα από όλα, όταν το ρεύμα μπει στο καλώδιο που το μεταφέρει, δεν ξεχωρίζεις το αιολικό από το συμβατικό ή το εισαγόμενο… Όλα είναι ένα. Επομένως, ας αρχίσω ανάποδα: «Πόσα βγάζει μια ανεμογεννήτρια»; Αυτό είναι εύκολο, και θα πω τους βασικούς όρους της ανάλυσης, του υπολογισμού, χωρίς να μπω σε νούμερα. Αυτά αργότερα.

Μια ανεμογεννήτρια έχει "έσοδα" και "έξοδα". Τα έσοδα είναι αυτά που εισπράττει από τον ΔΕΣΜΗΕ (την εταιρία που έχει τα καλώδια και μεταφέρει το ρεύμα). Τα έξοδα είναι: (1) το κόστος του αρχικού κεφαλαίου, (2) το κόστος του δανείου, (3) το κόστος της διάνοιξης δρόμων, (4) το κόστος συντήρησης, (5) το κόστος ενοικίασης της γης, (6) το κόστος των λαδωμάτων και της άδειας, (7) το κόστος αποκατάστασης του χώρου όταν χαλάσει ανεπανόρθωτα η μηχανή, κλπ. Έσοδα, έξοδα. Έχω δει αρκετές επενδυτικές προτάσεις για αιολικά πάρκα. Και στην Ελλάδα και εκτός Ελλάδος. Κανένα, μα κανένα, αιολικό πάρκο δεν βγάζει λεφτά αν δεν είναι επιδοτούμενο.

Τώρα, υπάρχουν πολλών ειδών επιδοτήσεις στην Ελλάδα: Ο πλούσιος θείος από την ΕΕ (μας τελείωσε). Ο δρόμος που άνοιξε νόμιμα το Κράτος και πληρώσαμε εμείς, ή ο δρόμος που άνοιξε παράνομα ο Δήμος, και πληρώσαμε εμείς. Η διασύνδεση που πλήρωσε το Κράτος ( εμείς, αλλά και εμείς, στο τέλος διασύνδεσης). Το τέλος υπέρ ΑΠΕ που φαίνεται στον λογαριασμό. Αλλά αυτά δεν φτάνουν, είναι ψίχουλα. Η μεγάλη επιδότηση είναι στο αυξημένο κόστος ρεύματος που θα πληρώνει ο ΔΕΣΜΗΕ στον παραγωγό. Δεν ξέρω που θα καταλήξει, αλλά για την ώρα ακούγεται μεταξύ €90 και €250 την μεγαβατώρα. Από 200% έως 500% πάνω από το …κανονικό ρεύμα (που κάνει από €35 έως €50 την μεγαβατώρα). Και μαντέψτε ποιος το πληρώνει. Και δεν έβαλα το κόστος της ισχύος που πρέπει να είναι stand-by. Όχι απλά κλοπή… κάτι χειρότερο. Και ο αέρας είναι φυσικά τσάμπα. Αλλά είναι υψηλής εντροπίας, δεν έχει πολλή ενέργεια διαθέσιμη για ωφέλιμο έργο. Έτσι, πριν δω τα νούμερα, ξέρω ότι δεν στέκει.

Αλλά με πολλή επιδότηση, και από το φαγητό παίρνεις ρεύμα... γιατί όχι από τον αέρα. Προτρέχω, έφτασα κατ' ευθείαν στις επιδοτήσεις. Τα οικονομικά, δεν βασίζονται σε επιδοτήσεις, και θα το πάρω από την αρχή.

Διάλειμμα για διαφήμιση

Το είδα αυτό (κλικ στην εικόνα) και είπα να το σημειώσω, γιατί μου φάνηκε ενδιαφέρον: Μικροί, υπόγειοι πυρηνικοί αντιδραστήρες, 10-300 MW, ο εικονιζόμενος 125MW, €600 εκατομμύρια. Ψύχονται όχι με νερό αλλά με ...νάτριο ή μόλυβδο. Τώρα που βρέθηκαν τα λεφτά, να πάρουμε πέντε-έξη... Το είδα στο http://www.spiegel.de/international/world/0,1518,687641,00.html


Οι Φινλανδοί, στην εικονιζόμενη τοποθεσία, έχουν 2x860 ΜW συμβατικούς BWR (boiling water reactor) και φτιάχνουν και έναν τρίτο PWR (pressurized water reactor) που καθυστερεί με προβληματάκια, και ξεκινούν τέταρτο 1.000-1800 MW. Αν έχετε περιέργεια, εδώ και εδώ . Η Φινλαδία είναι μιά μικρή χώρα, δεν ξέρω πολλά για αυτήν, έχει λιγότερο κόσμο από εμάς, δεν έχει αναγκαστικά "άγιους" για γείτονες, είναι εξαιρετικά χαμηλά σε διαφθορά και ακούω ότι έχει καλή παιδεία. Δεν φαντασιώνουμαι πυρηνική ενέργεια για την Ελλάδα (χα...) αλλά αναρωτιέμαι, τι κάνουν οι Φινλανδοί διαφορετικό από εμάς.

Οι τρεις (συν ένας) Νόμοι

Η θερμοδυναμική είναι μεγάλο κεφάλαιο της Φυσικής (ή της Μηχανολογίας). Περιγράφει πως δουλεύουν τα ψυγεία, τα τζάκια, οι κινητήρες αεροπλάνων, οι μηχανές, γενικά, οι σταθμοί παραγωγής ηλεκτρισμού, τέτοια πράγματα… Κάπου ακουμπάει και την κβαντομηχανική και την κοινωνιολογία, αλλά εγώ δεν θα φτάσω ως εκεί… Η θερμοδυναμική ξεκίνησε περί το 1650 στην προσπάθεια να εξηγηθεί η συμπεριφορά αερίων, και το 1974 ο Stephen Hawking προέβλεψε ότι οι μαύρες τρύπες …εξατμίζονται.

Οι 3 Νόμοι (που είναι 4, αφού υπάρχει και ο Νόμος «μηδέν») ξεκίνησαν εμπειρικά, και έχουν ανακατευτεί και έχουν συσχετιστεί και με την Θεωρία για τα Πάντα. Ωστόσο, σε απλά Ελληνικά, οι Νόμοι περιγράφουν πώς μεταφέρεται η «θερμότητα» ανάμεσα σε κρύα και ζεστά πράγματα, (συστήματα, αν προτιμάτε) και πως παράγεται «έργο». Ο ρυθμός με τον οποίο παράγεται «έργο» ή μετατρέπεται «ενέργεια» λέγεται «ισχύς». «Ισχύς» είναι τα μεγαβάτ και τα κιλοβάτ. «Έργο» είναι οι κιλοβατώρες. Μια πετρελαιοκίνητη γεννήτρια έχει «ισχύ». Της βάζεις πετρέλαιο και μετατρέπει την «ενέργεια» του πετρελαίου σε «έργο». Το έργο που παράγει η μηχανή είναι πάντα λιγότερο από την ενέργεια που χρησιμοποιήθηκε. Πάντα. Ασχέτως του πόσο τέλεια είναι η μηχανή. Αυτή η μακάβρια παρατήρηση είναι απόρροια του 2ου Νόμου.

Ο Μηδενικός Νόμος, λέει ότι όταν έχεις ένα κρύο πράγμα και ένα ζεστό πράγμα και έρθουν κοντά, κάπως, το ένα με το άλλο, το ζεστό θα κρυώσει και το κρύο θα ζεσταθεί, μέχρι να ισορροπήσουν, στην ίδια θερμοκρασία.


Ο Πρώτος Νόμος λέει ότι όση Ενέργεια μπαίνει σε ένα κουτί (ή σύστημα) είναι αναγκαστικά ίδια με όση βγαίνει από το σύστημα (μείον, φυσικά, όση αποθηκεύεται στο σύστημα). Ή, αλλιώς, η Ενέργεια διατηρείται, ή δεν «χάνεται». Ένας άλλος, πιο πολύπλοκος τρόπος να εκφράσουμε το 1ο Νόμο είναι να πούμε ότι όταν ζεστάνεις ένα σύστημα, αυξάνεις την εσωτερική του ενέργεια, συν παίρνεις και λίγο έργο. Σε μια ατμομηχανή, ή μια θερμοηλεκτρική μονάδα, βάζεις πετρέλαιο ή κάρβουνο και παράγεις έργο, αλλά ζεσταίνεις και την ατμόσφαιρα, είτε στην εξάτμιση, είτε εκεί που υγροποιείς τον ατμό και τον ξαναστέλνεις στο καζάνι. Ό,τι μπαίνει, είναι ίσο με ό,τι βγαίνει. Ή, «η Ενέργεια δεν καταστρέφεται», απλά μετατρέπεται σε διαφορετικές μορφές.


Ο Δεύτερος Νόμος είναι δύσκολος. Στο παράδειγμα της ατμομηχανής, ο Δεύτερος Νόμος λέει ότι είναι αδύνατο να μετατρέψεις όλη την ενέργεια το καυσίμου σε «έργο». Μια άλλη διατύπωση είναι ότι η θερμότητα δεν μεταφέρεται από μόνη της από ένα κρύο σε ένα ζεστό αντικείμενο, με εύκολο παράδειγμα τα σύγχρονα κλιματιστικά που χρησιμοποιούνται για θέρμανση τον χειμώνα. Καταναλώνουν ενέργεια (κιλοβατώρες) για να «αντλήσουν» ζέστη από το εξωτερικό κρύο, στο εσωτερικό ζεστό δωμάτιο. Ο Δεύτερος Νόμος προβλέπει ότι η θερμότητα πηγαίνει από μόνη της, χωρίς προσθήκη «έργου», από ένα ζεστό προς ένα κρύο αντικείμενο. Ο Κωνσταντίνος Καραθεοδωρή, σημαντικός Έλληνας του χώρου αυτού, εξέφρασε τον Δεύτερο Νόμο ως εξής: «σε κάθε κατάσταση θερμοδυναμικής ισορροπίας ενός συστήματος υπάρχουν μερικές απείρως γειτονικές καταστάσεις ισορροπίας στις οποίες δεν μπορούμε να φτάσουμε με αδιαβατικές μεταβολές». Μην προσπαθήσετε να το καταλάβετε, αν δεν το ξέρετε, θα χαθείτε.

Το δύσκολο στον Δεύτερο Νόμο είναι η «Εντροπία», την οποία, μέχρι τώρα απέφυγα. Η «Εντροπία» είναι αυτό που μετράει πόση ενέργεια δεν είναι διαθέσιμη για την παραγωγή ωφέλιμου έργου. Ο Δεύτερος Νόμος λέει ότι η Εντροπία ενός συστήματος μεγαλώνει. Ή ένα παγάκι, σε ένα ποτήρι με νερό, σε ένα δωμάτιο, θα λιώσει. Ένα πιο πολύπλοκο παράδειγμα είναι ένα ψυγείο που λειτουργεί με ανοιχτή την πόρτα του σε ένα κλειστό δωμάτιο: όσο πιο πολύ δουλεύει, τόσο πιο πολύ ανεβαίνει η θερμοκρασία του δωματίου. Ή, δεν υπάρχει αεικίνητο. Ορισμένες πηγές ενέργειας είναι υψηλής εντροπίας (λίγη ενέργεια διαθέσιμη για ωφέλιμο έργο) και ορισμένες είναι χαμηλής εντροπίας (πολλή ενέργεια διαθέσιμη για ωφέλιμο έργο).

Ο Δεύτερος Νόμος έχει πολλές επεκτάσεις σε άλλους τομείς της επιστήμης, της ανθρώπινης σκέψης, και της θρησκείας (!) Πάντα με απαισιοδοξία, και πάντα υπερισχύει.

Ο Τρίτος Νόμος είναι πιο εξειδικευμένος: «Όσο η θερμοκρασία ενός συστήματος πλησιάζει το απόλυτο μηδέν, τα πάντα σταματάνε, και η εντροπία του συστήματος ελαχιστοποιείται». Δεν είναι σαφές αν η εντροπία του συστήματος σε θερμοκρασία «απόλυτο μηδέν» γίνεται «μηδέν», ή αν υπάρχει «απόλυτο μηδέν», αλλά, ομολογώ δεν το έχω ψάξει.


Η εικονιζόμενη μονάδα είναι από εδώ, όπου έχει και καλή παρουσίαση του θέματος. Αν προλάβω να φτάσω στα ενεργειακά θέματα για τα οποία "συζητάμε" στο antinews, τα περί "ισχύος", "εντροπίας" κλπ., θα είναι χρήσιμα.

Ενέργεια στην Αμερική του 2008

Η εικόνα αυτή (που μεγαλώνει αν κάνετε κλικ πάνω της) είναι οι πηγές και οι χρήσεις ενέργειας στην ενεργοβόρο Αμερική. Μην πιστεύετε εναλλακτικά σενάρια ευδαιμονίας... Ναι υπάρχει ευτυχία και για φτωχούς, αλλά για τον πολύ κόσμο, ευτυχία είναι πολλή και άφθονη ενέργεια. Money makes the world go round, αλλά βοηθάει και πολύ πετρέλαιο, πολύ κάρβουνο, πολύ αέριο. Η Αμερική, σιγά σιγά αναγνωρίζει ότι έπρεπε να διαχειριστεί την εύλογη αντίδραση στα πυρηνικά μετά το Three Mile Island διαφορετικά. Το σχεδιάγραμμα είναι από το Lawrence Livermore Laboratory.


Ο Τύπος και το Διαδίκτυο στην Αμερική, είναι τώρα γεμάτα από γκρίνια που δεν έχουν περισσότερα πυρηνικά, και με λίγη καθυστέρηση, συνειδητοποιούν ότι η "πράσινη" ενέργεια απεδείχθη λίγο μάπα. Εκεί "πράσινα" θεωρούνται τα αιολικά και τα φωτοβολταϊκά. Η γεωθερμία είναι γεωγραφικά εξειδικευμένη, και τα υδροηλεκτρικά θεωρούνται εκ των ων ουκ άνευ. Τα μεγάλα υδροηλεκτρικά ήταν βασικά έργα υποδομής στον μεσοπόλεμο, και η παραπάνω φωτογραφία του Hoover Dam είναι του Ansel Adams (και αυτή μεγαλώνει).

Δεν προλαβαίνω να γράψω για τους τρείς νόμους της θερμοδυναμικής (που είναι ... 4) απόψε. Ατυχώς, κόλλησα στο να περιγράψω την "εντροπία" με απλά λόγια. Αύριο. Ωστόσο το γράφημα με την ενέργεια της Αμερικής έχει ενδιαφέρον:

Η κατανάλωση (το 2008) ήταν 99,2 quads. 1 quad είναι 1*10^15 BTU, ή 2,9*10^11 kWhr, και επομένως, η κατανάλωση της Αμερικής είναι 2,9*10^10 MWhr, ή 29.000.000.000 MWhr, αν δεν έχω κάνει λάθος με τα μηδενικά. Ο κόσμος καταναλώνει περίπου 450 quads.

To 57,5% αυτού του μεγάλου αμερικάνικου αριθμού (57,07/99,2) πάει χαμένο: "rejected"! Η παραγωγή ηλεκτρικού ρεύματος χρησιμοποιεί 40,7 (από τα 99,2) quads, αλλά από αυτά τα 27,39 ή το 68,3% πάει χαμένο! Από τα 40,7 quads, που πάει για ρεύμα, 2,43 είναι Η/Υ, 0,5 αιολικά, 0,01 φωτοβολταϊκά. Και μπορεί 0,51 quad να είναι πολλές μεγαβατώρες, αλλά είναι 0,51 στα 99,2. Κοινώς, σχεδόν τίποτα. Η wikipedia, εδώ, δίνει λίγο διαφορετικά στοιχεία. Παραθέτει στοιχεία για την ηλεκτροπαραγωγή του 2009.


Ωστόσο, εν όψει και των 3 Νόμων, το 68,3% της ενέργειας που πάει σε ηλεκτροπαραγωγή, πάει χαμένη. Το 57,5% του συνόλου πάει χαμένο. Αυτό δεν είναι επειδή οι Αμερικάνοι είναι σπάταλοι, αλλά είναι επειδή οι 3 Νόμοι λένε ότι όταν παράγεις "έργο", π.χ. ηλεκτρικό ρεύμα, ή κίνηση μεταφοράς, από καύσιμο, έχεις απώλειες. Στο καλύτερο, το πιο προσεγμένο θερμοηλεκτρικό εργοστάσιο, το 55% της ενέργειας πάει χαμένο. Προβλέπεται από τους 3 Νόμους. Σε αυτό το link υπάρχει περιγραφή των διαφόρων παραγωγής, με έμφαση στην πραγματική αποτελεσματικότητα. Καταλήγει, ατυχώς για τα πράσινα παπαγαλάκια ότι τα θερμοηλεκτρικά και τα πυρηνικά είναι τα μόνα που παράγουν ρεύμα, αποτελεσματικά. Τα Υ/Η, κάτι καταφέρνουν. Τα αιολικά και τα φ/β, με σημερινές τεχνολογίες και επιστήμες, αναποτελεσματικές παρεμβάσεις. Στο θέμα αυτό θα επανέλθω, αλλά για την ώρα ας μείνουμε στο απόλυτο και αδιαμφισβήτητο γεγονός: Ηλεκτρική ενέργεια δεν παράγεται χωρίς απώλειες της τάξεως του 65% (με μεταφορά κλπ. Στο εργοστάσιο παραγωγής, το νούμερο είναι χαμηλότερο).


Ανέφερα στην πρώτη μου ανάρτηση την λέξη "προπαγάνδα". Όλοι κάνουν κάποιας μορφής προπαγάνδα, και δεν υπάρχει τίποτα απόλυτα αμερόληπτο και χωρίς προκατάλειψη (ακόμα και οι εικόνες που δείχνω εγώ ή οι διαφημιστές των αιολικών). Ωστόσο, μερικοί αριθμοί και μερικά στοιχεία είναι αρκετά "καθαρά", ώστε να βγάλει κάποιος συμπεράσματα.

Γνώμες και Γνώση

Στην καθημερινή μας ζωή, οι περισσότεροι αγνοούμε στοιχειώδη επιστημονικά πράγματα. Αν τα ξέραμε και τα καταλαβαίναμε, ή αν κάποιος έμπαινε στον κόπο να μας τα πει, με απλά λόγια, όχι με βαθιά μαθηματικά, εμείς θα καταλαβαίναμε περισσότερα, και αυτοί που μας κοροϊδεύουν, δεν θα μας κορόϊδευαν.


Κάποιος που θέλει να σου επιβάλει κάτι, πάντα μπορεί να το κάνει. Ιδίως αν είναι «Κράτος» και ειδικά εάν είναι ψευτο-δημοκρατικό Κράτος. Αποφασίζει και διατάζει, ή φτιάχνει ένα νόμο και τον περνάει. Αυτό που κάποιος είχε περιγράψει σαν «κοινοβουλευτική δικτατορία», με σε μετεξέλιξη, «ληστευομένη δημοκρατία»

Το «αποφασίζω και διατάζω» έπαψε να είναι της μόδας στην Δύση, τον καιρό του ψυχρού πολέμου, αφού το μείζον έρεισμα της Δύσης ήταν η Ελευθερία, η Ελευθερία Επιλογής. Φοβάμαι, ότι στις μέρες που έρχονται, το «αποφασίζω και διατάζω» θα ξαναεμφανιστεί.


Ωστόσο, για την ώρα, η προπαγάνδα, μέσω των ΜΜΕ, είναι παντοδύναμη. Η προπαγάνδα εκπροσωπεί συγκεκριμένα συμφέροντα. Οι πολιτικοί, δυστυχώς, εκπροσωπούν και αυτοί συμφέροντα. Όταν τα συμφέροντα αυτά ταυτίζονται, είναι δύσκολο για τον απλό άνθρωπο να αντισταθεί.

Ποτέ μου δεν ασχολήθηκα, έντονα, με πολιτικά θέματα. Αγρίεψα, ωστόσο, όταν, σε κουβέντα για την αιολική ενέργεια, ένας κατά τα άλλα συμπαθής σχολιαστής (νομίζω ήταν ο «τιραμόλα»), χλεύασε ή αμφισβήτησε τον δεύτερο νόμο της θερμοδυναμικής. Και για μένα αυτό είναι απόδειξη της άγνοιάς του, αλλά άντε να εξηγήσεις πως ο δεύτερος νόμος της θερμοδυναμικής κάνει την αιολική ενέργεια, σχεδόν εξ ορισμού, μη βιώσιμη. Άντε να εξηγήσεις τι είναι θερμοδυναμική και τι είναι οι νόμοι της. Χωρίς ξένες γλώσσες ή ακαταλαβίστικα.

Πρέπει να ευχαριστήσω τους διαχειριστές του www.antinews.gr γιατί, εκεί, για πρώτη φορά στην Ελλάδα, είδα διάλογο για την ενέργεια που ξεπερνάει την φτηνή προπαγάνδα των διαπλεκόμενων ΜΜΕ, και τις διαφημιστικές μπροσούρες κρατικοδίαιτων μεταπρατών. Επίσης, και το αλλενάκι που με προέτρεψε να τα λέω αυτά τα πράγματα, και τον σχολιαστή "άτακτο" με τον οποίο γκρινιάζουμε για σύγχρονους τρόπους χρήσης κάρβουνου.

Επειδή μερικές έννοιες είναι κουραστικές ή βαρετές, θα τις αναπτύξω εδώ. Πρώτη μου "πολιτική" πράξη θα είναι η περιγραφή των Νόμων της Θερμοδυναμικής.