Μετανάστευση

Οι ξένοι (συνήθως φτωχοί και ανειδίκευτοι) μετανάστες φεύγουν από τις Ευρωπαϊκές χώρες, με την κρίση, αλλά και οι μάλλον μορφωμένοι και ικανοί φεύγουν από την περιφέρεια της Ευρώπης ψάχνοντας για δουλειά.  Για παράδειγμα, το 18% του εξειδικευμένου εργατικού δυναμικού της Πορτογαλίας, μετανάστευσε το 2008.


Η Ελλάδα θεωρείται πέρασμα.  Οι ξένοι έρχονται για να πάνε μετά προς Δ. Ευρώπη (Σένγκεν), αλλά συχνά δεν τα καταφέρνουν και μένουν εδώ. [Και τώρα θα στενέψει και το Σένγκεν, και όποιος ταξιδεύει για Γερμανία αεροπορικώς τα τελευταία χρόνια, θα έχει δει κάτι περίεργους ελέγχους στην πύλη για το αεροπλάνο].  Δεν υπάρχουν ακριβή στοιχεία για Έλληνες που μεταναστεύουν, αλλά οι ενδείξεις είναι ότι πρόκειται για πτυχιούχους που μιλάνε ξένες γλώσσες.

Οι μορφωμένοι μετανάστες δημιουργούν brain drain στις χώρες από όπου φεύγουν. Η μετανάστευση σε συνδυασμό με τα ήδη προβληματικά δημογραφικά και την ενηλικίωση του πληθυσμού θα σημάνει περισσότερη πίεση στα ασφαλιστικά και συνταξιοδοτικά ταμεία.