Ποιός φταίει για την τρικυμία;

Μετά τρία χρόνια archaeopteryx, το έχω εμπεδώσει. Φταίει η "Ευρώπη", και για την ακρίβεια η Γερμανία.  Αλλά όχι μόνον αυτή. Φταίνε και οι Shell που έχουν βαριές επενδύσεις σε αέρια και LNG και καράβια και πρέπει να πουλάνε αέριο. Και φυσικά, δεν μπορώ να τα βάλω με αυτούς, αλλά δεν ντρέπομαι να λέω "Δεν γουστάρω Ευρώπη" εδώ και τρία χρόνια που ανακάλυψα ότι αυτοί είναι ο Νοστράδαμος με τις Θερμάνσεις...

Για την τρικυμία, σε εμάς φταίνε οι ενεργειακοί βαρώνοι, αλλά άντε βγάλε άκρη, θα σου πουν, όπως λένε και οι συμπαθείς "επενδυτές" "μα μείς, νόμιμα, ότι λέει το Κράτος, κλπ". Φταίει η Μπιρμπίλη;  Μα αυτή συνέχισε τον Νόμο Σιούφα, μου λένε, που είναι ο Νόμος ΕEG για τις ορδές των ηλιθίων. Και ψηφίστηκε διακομματικά από τους ίδιους που ψήφισαν και τα Μνημόνια...Ούτε από καρπαζιές καταλαβαίνουν ούτε από γιαούρτια... Δεν τους λέω "Γίδια" λόγω Σαρακοστής. Εντεταλμένες υπηρεσίες, θα πούνε φταίει η Ευρώπη, και απαντώ εάν η Ευρώπη σας πει να ψηφίσετε μηδενισμό αποδοχών σας;

Και αυτοί όλοι έχουν το ακαταλόγιστο, ή είναι μακριά... Ποιοί λοιπόν φταίνε;. Nothing personal, αλλά ο Ζερβός και ο Βασιλάκος, και ο δεύτερος στον θεσμικό ρόλο της ΡΑΕ αν δεν κάνω λάθος, έχουν υπογράψει, όλα όσα έχουν συμβάλει στην τρικυμία, και εάν καταλαβαίνω εγώ που είμαι τίποτα, ένας που δηλώνει απόφοιτος του Caltech προσβάλει το Ίδρυμα όταν προεδρεύει Ρυθμιστικής Αρχής Ενέργειας και η Ενέργεια καταρρέει εξ αιτίας ΚΑΙ πράξεών του. Oh yes, για την τρικυμία ευθύνεται η ΡΑΕ και μόνο. Αν θέλει να απαλλαγεί από ευθύνες να επικαλεστεί πολιτικές αποφάσεις, να τις προσκομίσει, και να παραιτηθεί, σούμπιτη.

Αλλά μην σας κάνει έκπληξη. Όπως ο Ζερβός ήταν Πρόεδρος της Ευρωπαϊκής ΕΛΕΤΑΕΝ, και ο Βασιλάκος από εκεί πέρασε πριν μας προκύψει. Πράσινα credentials.  Εδώ και χρόνια γίνεται ανεπίσημα αυτό που γίνεται τώρα επίσημα. Κανείς δεν πλησιάζει καρέκλα εάν δεν είναι Πράσινος Φλούφλης, Γερμανόφιλος καρατσεκαρισμένος. Πρόεδρε... τι είναι αυτά που έγραφες... Εγώ θα τα έβγαζα από το Διαδίκτυο... Ντροπή... Άκου Caltech... Μου προσβάλεις τον ήρωά μου...

Τσάμπα οι ΑΠΕ, έτσι δεν είναι; Πες μου για externalities, πες μου... Διάβασε για ΛΟΓΙΣΤΙΚΟΠΟΙΗΜΕΝΑ externalities, στην έκθεση του ΟΟΣΑ... Τα μη λογιστικοποιημένα, ρώτα ένα λογιστή, δεν λογιστικοποιούνται γιατί θεωρούνται απάτη, παραποίηση χειραγώγηση, κλοπή... Εξ απ ανέκαθεν. Βέβαια, στην Ελλάδα ζω, ξέρω ότι κανείς δεν έχει ευθύνη για τίποτα, αλλά την υπογραφή και το πουλί, λένε, θέλει προσοχή που τα βάζει κανείς...

 Ακολουθεί το μαργαριτάρι... Πολλά γράφονται που δεν βγαίνουν αργότερα, αλλά ο κ. Βασιλάκος είναι ακόμα στην καρέκλα του... Το 2005, ή το 2008, εγώ, δεν ήξερα ότι τα παρακάρτω είναι αρλούμπες. Η διεθνής βιβλιογραφία όμως το ήξερε. Άγνοια; Ή στοχευμένη παραπλάνηση;

Δρ. Νίκος Βασιλάκος

Αντιπρόεδρος της Ευρωπαϊκής Ομοσπονδίας

Παραγωγών Ενέργειας από  ΑΠΕ (EREF)

& Αντιπρόεδρος του Ομίλου για τη Διάδοση των

Ανανεώσιμων Πηγών Ενέργειας (ELFORES)

1.    Εισαγωγή

Τον τελευταίο καιρό έχει αρχίσει στη χώρα μας ένας, χαμηλής-προς το παρόν- έντασης αλλά σαφώς μεθοδευμένος, κλεφτοπόλεμος δηλώσεων για το «υψηλό κόστος των ΑΠΕ». Με αιχμή του δόρατος τα φωτοβολταϊκά συστήματα και την ανάγκη σημαντικής αύξησης της τιμής αγοράς, από το Διαχειριστή του Συστήματος ή του Δικτύου, της παραγόμενης από τα συστήματα αυτά ηλεκτρικής ενέργειας (ώστε να καταστούν στοιχειωδώς βιώσιμα), ορισμένοι «κύκλοι» εκφράζουν την άποψη ότι καλές μεν είναι οι ΑΠΕ (σ.σ. για να κοροϊδεύουμε τους κουτόφραγκους ότι προσπαθούμε για το περιβάλλον), αλλά «πρέπει να συζητήσουμε το κόστος τους». Εκδηλώνοντας την ανησυχία τους μήπως η περαιτέρω ανάπτυξη των ΑΠΕ στην Ελλάδα οδηγήσει σε μεγάλη επιβάρυνση των καταναλωτών, κυρίως μέσω του Ειδικού Τέλους ΑΠΕ, το οποίο χρεώνεται στην κατανάλωση ηλεκτρικής ενέργειας και χρησιμοποιείται για την ανάκτηση του κόστους οικονομικής υποστήριξης των ΑΠΕ.

Επειδή είναι φανερό ότι οι ανωτέρω «κύκλοι» ή δεν έπιασαν ποτέ μολύβι και χαρτί για να κάνουν μερικές στοιχειώδεις αριθμητικές πράξεις, ή δεν τους ικανοποιούν τα αποτελέσματά τους, είναι πλέον χρήσιμο και επίκαιρο να κάνουμε εμείς τις πράξεις αυτές, δημόσια. Στα επόμενα, λοιπόν, θα εξετάσουμε αναλυτικά το κόστος ανάπτυξης μεγάλης κλίμακας των ΑΠΕ στη χώρα μας, και συγκεκριμένα της ανάπτυξής τους στα επίπεδα που επιβάλλουν οι διεθνείς δεσμεύσεις της χώρας (Πρωτόκολλο του Κυότο, Κοινοτική Οδηγία 2001/77/EC, κ.α.), και θα εκτιμήσουμε ποσοτικά πως μία τέτοια ανάπτυξη θα επηρεάσει το Ειδικό Τέλος ΑΠΕ που πληρώνουν οι καταναλωτές ηλεκτρικής ενέργειας.

2.    Το Ειδικό Τέλος ΑΠΕ

Σύμφωνα με το Άρθρο 40, παρ. 1 του Ν. 2773/99, ο Διαχειριστής του Συστήματος και ο Διαχειριστής του Δικτύου ανακτούν πλήρως τα ποσά που καταβάλλουν στους παραγωγούς ΑΠΕ, για την αγορά της παραγόμενης από αυτούς ηλεκτρικής ενέργειας, μέσω ειδικού Λογαριασμού, τον οποίο διαχειρίζεται ο Διαχειριστής του Συστήματος. Σύμφωνα με την παρ. 3 του ιδίου Άρθρου, βασικό έσοδο του Λογαριασμού αυτού είναι το Ειδικό Τέλος ΑΠΕ το οποίο καταβάλλεται από κάθε καταναλωτή, κατ’ αναλογία της ηλεκτρικής ενέργειας που αυτός καταναλώνει. Το ανά kWh ύψος του Ειδικού Τέλους ΑΠΕ είναι ενιαίο για όλη την ελληνική επικράτεια κα προσδιορίζεται κάθε έτος με απόφαση του Υπουργού Ανάπτυξης, η οποία δημοσιεύεται στην Εφημερίδα της Κυβερνήσεως, μετά από πρόταση της ΡΑΕ.

Το Ειδικό Τέλος ΑΠΕ έχει καθοριστεί σήμερα (αρχές 2006) στα 0,8 € ανά 1000 kWh κατανάλωσης. Στα επόμενα, θα υπολογίσουμε το τέλος αυτό για την περίπτωση διείσδυσης μεγάλης κλίμακας των ΑΠΕ στο εθνικό σύστημα ηλεκτροπαραγωγής.

3.    Σενάριο διείσδυσης των ΑΠΕ στην ηλεκτροπαραγωγή (το έτος 2010)

Υϊοθετείται το συντηρητικό σενάριο διείσδυσης των ΑΠΕ, όπως αυτό αναφέρεται στην «3^η Εθνική Έκθεση για το Επίπεδο Διείσδυσης της Ανανεώσιμης Ενέργειας το Έτος 2010» (ΥΠΑΝ, Οκτώβριος 2005), και συγκεκριμένα στη σελ. 27 :

Τύπος ΑΠΕ	Εκτίμηση της εγκατεστημένης ισχύος το 2010 (MW)	Εκτίμηση της παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας το 2010 (δις kWh)	Ποσοστό συμμετοχής στην ηλεκτροπαραγωγή, ανά τύπο ΑΠΕ (%)*
Αιολικά	2104	4,42	6,50
Μικρά υδροηλεκτρικά	211	0,63	0,93
Βιομάζα	59	0,46	0,68
Γεωθερμία	5	0,04	0,06
Φωτοβολταϊκά	7	0,01	0,01
Σύνολο	2386	5,56	8,18

*    Εκτιμώμενη ακαθάριστη εγχώρια κατανάλωση ηλεκτρικής ενέργειας το έτος             2010 (σελ. 4 της Έκθεσης) : 68 δις kWh

Η συνολική ως άνω παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας από ΑΠΕ το 2010 (δηλ. οι 5560 GWh) θεωρείται ότι θα προέρχεται κατά περίπου 85% από εγκαταστάσεις ΑΠΕ στο Διασυνδεδεμένο Σύστημα και κατά περίπου 15% από εγκαταστάσεις ΑΠΕ στα Μη Διασυνδεδεμένα Νησιά (Σημ. : το 2005, οι αντίστοιχες ποσότητες / ποσοστά ήταν : 1206 GWh ΑΠΕ ή 79,1% στο Διασυνδεδεμένο Σύστημα και 318 GWh ΑΠΕ ή 20,9%  στα  Μη  Διασυνδεδεμένα Νησιά  /  Πηγή  : επίσημα στοιχεία ΔΕΣΜΗΕ, Συνοπτικό Πληροφοριακό Δελτίο για τις ΑΠΕ, Δεκέμβριος 2005 & Ιανουάριος 2006).

Συνεπώς, για το 2010, η συνολική παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας από ΑΠΕ θα κατανέμεται σε 4726 GWh στο Διασυνδεδεμένο Σύστημα και 834 GWh στα Μη Διασυνδεδεμένα Νησιά (σύνολο χώρας : 5560 GWh).

4.  Τιμή πώλησης της ηλεκτρικής ενέργειας από ΑΠΕ στο Σύστημα και το Δίκτυο

Η σημερινή (Μάρτιος 2006) τιμή πώλησης της kWh από ΑΠΕ είναι 0,06842 Ευρώ στο Διασυνδεδεμένο Σύστημα και 0,08458 Ευρώ στα Μη Διασυνδεδεμένα Νησιά. Σύμφωνα με την 3^η Εθνική Έκθεση για τις ΑΠΕ (ΥΠΑΝ, σελ. 7), η αποζημίωση για το σκέλος ισχύος στο Διασυνδεδεμένο Σύστημα προσαυξάνει την τιμή πώλησης της  kWh από ΑΠΕ κατά ποσοστό της τάξης του 6,5%, συνεπώς η συνολική της τιμή αντιστοιχεί σε 0,07287 Ευρώ/kWh. Υπενθυμίζεται ότι στα Μη Διασυνδεδεμένα Νησιά δεν προβλέπεται αποζημίωση για το σκέλος ισχύος.

Επομένως, οι σημερινές τιμές πώλησης της kWh από ΑΠΕ διαμορφώνονται ως εξής :

-	Διασυνδεδεμένο Σύστημα	:	0,07287	Ευρώ/ kWh
-	Μη Διασυνδεδεμένα Νησιά	:	0,08458	Ευρώ/ kWh

Θεωρείται ότι οι ως άνω τιμές θα παραμείνουν σταθερές, σε σταθερές τιμές 2006, μέχρι τουλάχιστον το 2010, δηλ. στην ουσία, οι τρέχουσες τιμές της kWh από ΑΠΕ θα αυξάνουν, κατά μέσο όρο, σύμφωνα με τον πληθωρισμό.

5.    Οριακή τιμή του Συστήματος  και του Δικτύου

Σύμφωνα με τα τελευταία επίσημα στοιχεία του ΔΕΣΜΗΕ (Πηγή : Συνοπτικό Πληροφοριακό Δελτίο για τις ΑΠΕ, Φεβρουάριος 2006, Πίνακας 6 «Παράμετροι Λογαριασμού ΑΠΕ»), η μέση οριακή τιμή του Συστήματος έχει εξελιχθεί ως εξής, σε μηνιαία βάση :

	€/MWh		€/MWh		€/MWh		€/MWh
		Ιαν. 2005	37,8	Ιούλ. 2005	46,0	Ιαν. 2006	50,9
		Φεβρ. 2005	49,4	Αύγ. 2005	47,2	Φεβ. 2006	60,5
		Μαρ. 2005	32,9	Σεπτ. 2005	45,7
		Απριλ. 2005	35,7	Οκτώβ. 2005	45,1
Νοέμβ. 2004	33,4	Μάϊος 2005	43,7	Νοέμβ. 2005	61,4
Δεκέμ. 2004	33,4	Ιούν. 2005	41,5	Δεκέμ. 2005	51,7

Από τα παραπάνω στοιχεία προκύπτει μία πολύ σημαντική αύξηση της μέσης (μηνιαίας) οριακής τιμής του Συστήματος, της τάξης του 40-80% (~ 10-15 €/MWh), από το Νοέμβριο του 2005 και μετά, δηλ. από την εφαρμογή του νέου Κώδικα Διαχείρισης του Συστήματος και Συναλλαγών Ηλεκτρικής Ενέργειας. Είναι προφανές ότι η ανοδική αυτή τάση θα συνεχιστεί, λόγω της επικείμενης ένταξης στο Σύστημα, μέσα στην επόμενη τετραετία, και άλλων, πέραν των ΕΛ.ΠΕ. (Θεσ/κη), σταθμών ηλεκτροπαραγωγής συνδυασμένου κύκλου με φυσικό αέριο, τόσο από τη ΔΕΗ όσο και από ιδιώτες.

Θεωρείται ότι η μέση οριακή τιμή του Συστήματος θα διαμορφωθεί το 2006 στα 55 €/MWh περίπου, και ότι η τιμή αυτή, σε σταθερές τιμές 2006, θα παραμείνει περίπου σταθερή, τουλάχιστον μέχρι το 2010 (δηλ. σε τρέχουσες τιμές, θα αυξάνει σύμφωνα με τον πληθωρισμό). Σημειώνεται ότι η υπόθεση αυτή είναι συντηρητική, αφού προϋποθέτει τη σταθεροποίηση των διεθνών τιμών αργού πετρελαίου στα σημερινά επίπεδα των 60 $/βαρέλι, όταν υπάρχουν έγκυρες διεθνείς εκτιμήσεις, σύμφωνα με τις οποίες οι τιμές αυτές θα «αναρριχηθούν» περαιτέρω, μέσα στα επόμενα χρόνια, στα επίπεδα των 70-80$/βαρέλι.

Όσον αφορά το Δίκτυο (Μη Διασυνδεδεμένα Νησιά), η τελευταία Απόφαση  Ο-8175/20.10.2004 της ΡΑΕ, αναφέρει επί λέξει :

«Ως προς τις μονάδες ΑΠΕ των Μη Διασυνδεδεμένων Νησιών, εκτιμάται καταρχήν ότι δεν θα υπάρξει ανάγκη κάλυψης οποιουδήποτε κόστους μέσω του Ειδικού Τέλους, κυρίως λόγω της αύξησης του μέσου μεταβλητού κόστους της παραγωγής της ΔΕΗ Α.Ε. στα νησιά αυτά εξαιτίας της σημαντικής αύξησης των διεθνών τιμών του πετρελαίου. Η ΡΑΕ επιφυλάσσεται για την επανεκτίμηση, στο πλαίσιο των αρμοδιοτήτων της κατά το άρθρο 40 παρ. 3.β του Ν.2773/1999, του μέσου μεταβλητού κόστους της παραγωγής της ΔΕΗ Α.Ε. στα Μη Διασυνδεδεμένα Νησιά».

Συνεπώς, κατά τη ΡΑΕ, η τιμή πώλησης της kWh από ΑΠΕ στα Μη Διασυνδεδεμένα Νησιά δεν επιβαρύνει το Ειδικό Τέλος.

Βέβαια, η «πάσα αλήθεια» είναι ακόμα καλύτερη για τις ΑΠΕ, αφού η τιμή της kWh από ΑΠΕ όχι μόνο δεν επιβαρύνει το Ειδικό Τέλος, αλλά στην πραγματικότητα το μειώνει αισθητά, επειδή η τιμή αυτή, δηλ. τα 0,08458 €/ kWh, είναι πολύ μικρότερη από το μέσο μεταβλητό κόστος παραγωγής της ΔΕΗ Α.Ε. στα Μη Διασυνδεδεμένα Νησιά. Το κόστος αυτό, ιδιαίτερα στα μικρότερα νησιά (εκτός Κρήτης, Ρόδου, Κω), υπερβαίνει το 1 €/kWh.

6.    Υπολογισμός του Ειδικού Τέλους ΑΠΕ για διείσδυση μεγάλης κλίμακας στο εθνικό σύστημα ηλεκτροπαραγωγής

Σύμφωνα με τους υπολογισμούς που προηγήθηκαν, στις ενότητες  1.1, 1.2 και 1.3, το Ειδικό Τέλος ΑΠΕ θα διαμορφωθεί ως εξής, σε σταθερές τιμές 2006,  στην περίπτωση διείσδυσης μεγάλης κλίμακας των ΑΠΕ (δηλ. για εγκατεστημένη ισχύ 2386 ΜW συνολικά, εκ των οποίων 2104 ΜW αιολικά) :

Ειδικό Τέλος ΑΠΕ: = 1,24 €/ΜWh

 

έναντι του σημερινού τέλους ΑΠΕ των 0,8 €/ ΜWh, και έναντι των 2,2 €/ ΜWh που είναι το ισοδύναμο τέλος καταναλωτή για την αγορά δικαιωμάτων εκπομπών CO₂  (βλ. ανάλυση στην ενότητα 9 παρακάτω).

7.       Επιβάρυνση ενός τυπικού οικογενειακού λογαριασμού ηλεκτρικού ρεύματος από το ως άνω τέλος ΑΠΕ

Σύμφωνα με τα τελευταία επίσημα στοιχεία της ΕΣΥΕ και της ΔΕΗ (2001), η μέση οικιακή κατανάλωση ηλεκτρισμού ήταν 2878 kWh/έτος x νοικοκυριό για το σύνολο της χώρας,  ενώ για την Περιφέρεια Πρωτευούσης ήταν 3675 kWh/έτος x νοικοκυριό. Θεωρώντας μία μέση αύξηση της οικιακής κατανάλωσης 4% το χρόνο, σε εθνικό επίπεδο, προκύπτει ότι η μέση ετήσια οικιακή κατανάλωση ηλεκτρισμού στη χώρα, στο χρονικό ορίζοντα του 2010, θα ανέλθει περίπου σε 4100 kWh/έτος x νοικοκυριό. Συνεπώς, η μέση ετήσια επιβάρυνση του ως άνω τέλους ΑΠΕ στο λογαριασμό του ηλεκτρικού ρεύματος ενός τυπικού νοικοκυριού, θα ανέλθει σε :

(4100 kWh/ έτος x νοικοκυριό) x (1,24 €/MWh) » 5 €/ έτος x νοικοκυριό,                              ή  85 λεπτά/δίμηνο  x  νοικοκυριό

Σημειώνεται ότι η επιβάρυνση αυτή των 85 λεπτών ανά δίμηνο αντιστοιχεί περίπου στο 1% του συνολικού ποσού πληρωμής ενός τυπικού νοικοκυριού για το λογαριασμό της ΔΕΗ.

8.    Επιβάρυνση μεγάλων (βιομηχανικών) καταναλωτών ηλεκτρικού ρεύματος από το ως άνω τέλος ΑΠΕ

Είναι προφανές ότι για μία μεγάλη βιομηχανική κατανάλωση ηλεκτρικού ρεύματος, το Ειδικό Τέλος ΑΠΕ (1,24 €/MWh) μεταφράζεται σε υπολογίσιμη (αλλά όχι δυσβάσταχτη) ετήσια χρέωση. Για παράδειγμα, σε ετήσια ηλεκτρική κατανάλωση 10.000 MWh (όπως  π.χ. της Αθηναϊκής Ζυθοποιΐας στο Αιγάλεω), αντιστοιχεί χρέωση τέλους ΑΠΕ ίση με 12.400 €/έτος. Πάντως, «φασαρία» για το Ειδικό Τέλος ΑΠΕ κάνουν κυρίως λίγες μεγάλες βιομηχανίες, όπως π.χ. η Αλουμίνιον της Ελλάδος και η ΛΑΡΚΟ, οι οποίες έχουν πολύ υψηλές ετήσιες ηλεκτρικές καταναλώσεις. Όμως, για τους δύο αυτούς μεγάλους ηλεκτρικούς καταναλωτές (με συνολική ετήσια κατανάλωση 3600 GWh) έχει προβλεφθεί ειδική ευνοϊκή μεταχείριση στο Ν. 3175/03. Συγκεκριμένα,  σύμφωνα με το Άρθρο 23, παρ. 20 του νόμου αυτού, η επιβάρυνση λόγω του Ειδικού Τέλους ΑΠΕ για κάθε Πελάτη, ανά θέση κατανάλωσης, δεν μπορεί να υπερβαίνει ένα ανώτατο όριο. Το όριο αυτό έχει καθοριστεί από τη ΡΑΕ (Απόφαση Ο-8175/20.10.2004) για το 2005 στα 637.158 Ευρώ (με ετήσια τιμαριθμική αναπροσαρμογή).

Για να φανεί το μέγεθος της ευνοϊκής αυτής μεταχείρισης των ως άνω βιομηχανιών, αναφέρεται ότι η ετήσια χρέωση του Ειδικού Τέλους ΑΠΕ για την Αλουμίνιον της Ελλάδος, για το 2005, θα έπρεπε κανονικά να ανέρχεται σε (2.400.000 MWh/έτος) x (0,8 €/MWh) = 1.920.000 €, αντί των 637.158 € που χρεώνεται σήμερα.

 9.   Ισοδύναμο τέλος καταναλωτή για την αγορά δικαιωμάτων εκπομπών διοξειδίου του άνθρακα (CO₂) από το Ευρωπαϊκό χρηματιστήριο ρύπων

Τρία (3) είναι τα βασικά ποσοτικά δεδομένα που διαμορφώνουν σήμερα, αλλά και για τα αμέσως επόμενα χρόνια, την κατάσταση στην εγχώρια και την Ευρωπαϊκή αγορά δικαιωμάτων εκπομπών CO₂ :

i)     Μέσες εκπομπές αερίων ρύπων (CO₂) σταθμών ηλεκτροπαραγωγής στην Ελλάδα (Υπουργείο Ανάπτυξης, Οδηγός Ενεργειακών Επενδύσεων, Ιούλιος 2005, σελ. 75) :

-	Διασυνδεδεμένο Σύστημα	:	0,85	tn CO2/MWh
-	Μη Διασυνδεδεμένα Νησιά	:	1,06	tn CO2/MWh
-	Ενεργειακό μείγμα χώρας	: : :	0,97 0,89 0,85	tn CO2/MWh tn CO2/MWh tn CO2/MWh	(Στοιχεία ΔΕΗ, 2005) (2010)* (2015)*

       (* Πρόβλεψη Εθνικού Αστεροσκοπείου Αθηνών, 2005) Λάλας!

ii)    Μέση σημερινή (2006) τιμή αγοράς δικαιωμάτων εκπομπών CO₂ στην Ευρωπαϊκή αγορά (στοιχεία : α) POINT CARBON, β) BARCLAYS CAPITAL, για το χρονικό διάστημα 2/7/2003-2/2/2006) : 25-27 €/tn CO₂ (η τιμή αυτή αναμένεται να αυξηθεί σημαντικά μέσα στην επόμενη τριετία και είναι πολύ πιθανό να φθάσει ή και να υπερβεί τα 35 €/tn CO₂).

iii)      Ποσοστό επί των συνολικών εκπομπών CO₂ της ηλεκτροπαραγωγής στην Ελλάδα που δεν καλύπτεται από το Εθνικό Σχέδιο Κατανομής Δικαιωμάτων Εκπομπών-ΕΣΚΔΕ (δηλ. από «δωρεάν» δικαιώματα) :

-	Α΄ Φάση (2005-2007)	:	2,5 %	(σελ. 35 του ΕΣΚΔΕ)
-	Β΄ Φάση (2008-2012)	:	~ 10 %	(σελ. 21 του ΕΣΚΔΕ)

Συνεπώς, ακόμα και με τους πιο συντηρητικούς (αισιόδοξους) υπολογισμούς, το ισοδύναμο τέλος καταναλωτή, το οποίο θα απαιτείτο για την αγορά δικαιωμάτων εκπομπών CO_{2 ,} για την πλήρη κάλυψη της ηλεκτροπαραγωγής στην Ελλάδα, θα ανερχόταν σε :

(0,89 tn CO₂/MWh) (10%) (25 €/tn CO₂) = 2,23 €/MWh  (σταθερές τιμές 2006)

(Σημ. Το σημερινό Ειδικό Τέλος ΑΠΕ ανέρχεται σε 0,8 €/MWh, δηλ. μόνο στο 36% του ως άνω ισοδύναμου τέλους για ρύπους)

10.  Το εξωτερικό κόστος της ενέργειας

Ολοκληρώνοντας την ανάλυσή μας, και επειδή όπως αναφέραμε στην αρχή, ορισμένοι επιθυμούν «να συζητήσουν για το κόστος των ΑΠΕ», θα τους διευκολύνουμε, συζητώντας για το κόστος της ενέργειας, γενικότερα, στη χώρα μας. Και, βέβαια, όχι μόνο για το κόστος που καταγράφεται στα τιμολόγια και στους ισολογισμούς των ενεργειακών φορέων, αλλά για το ΑΛΛΟ κόστος, το κρυμμένο, το εξωτερικό κόστος της ενέργειας, αυτό που δεν ενσωματώνεται σήμερα στις ενεργειακές τιμές, στρεβλώνοντας σε καθοριστικό βαθμό τον ανταγωνισμό των διαφόρων μορφών ενέργειας στην εγχώρια (αλλά και στη διεθνή) αγορά. Το εξωτερικό αυτό κόστος προέρχεται από μία μακρά σειρά εξωτερικών-δυσμενών-επιπτώσεων (externalities) που σχετίζονται με την παραγωγή, μεταφορά, μετατροπή και κατανάλωση των πρωτογενών ενεργειακών πόρων, όπως είναι οι επιπτώσεις στη δημόσια υγεία, οι επαγγελματικοί κίνδυνοι, οι υλικές ζημίες, το φαινόμενο του θερμοκηπίου, κ.α.

Η έγκυρη μελέτη EXTERNE (2001), η οποία εκπονήθηκε επί μία 10ετία από ερευνητές από όλα τα Κράτη-Μέλη της Ευρωπαϊκής Ένωσης και από τις Ηνωμένες Πολιτείες, υπολόγισε ποσοτικά το εξωτερικό κόστος των διαφόρων χρησιμοποιούμενων μορφών ενέργειας, για κάθε Κράτος-Μέλος χωριστά. Σύμφωνα, λοιπόν, με τη μελέτη αυτή, το εξωτερικό κόστος των διαφόρων μορφών ενέργειας που χρησιμοποιούνται στην Ελλάδα, ως συνολικό αποτέλεσμα των ποσοτικοποιήσιμων μόνο εξωτερικών τους επιπτώσεων, έχει ως εξής :

-      Λιγνίτης	50-80	€/1000 kWh
-      Πετρέλαιο	30-50	€/1000 kWh
-      Φυσικό Αέριο	10	€/1000 kWh
-      ΑΠΕ (αιολικά)	2,5	€/1000 kWh

 

 

 

 

Είναι φανερό ότι εάν οι παραπάνω τιμές (externalities) ενσωματωθούν, όπως είναι εύλογο, στο κόστος των διαφόρων ενεργειακών μορφών που χρησιμοποιούνται σήμερα στη χώρα μας, τότε η ανταγωνιστική τους θέση ανατρέπεται πλήρως υπέρ των ΑΠΕ.

11.  Συμπεράσματα

Από τη λεπτομερή ανάλυση που προηγήθηκε, προκύπτουν τα ακόλουθα ποσοτικά συμπεράσματα :

i)     Το σημερινό Ειδικό Τέλος ΑΠΕ ανέρχεται σε 80 λεπτά ανά 1000 kWh κατανάλωσης. Για το μέσο Ελληνικό νοικοκυριό, η χρέωση αυτή για ΑΠΕ αντιστοιχεί συνολικά σε 3 Ευρώ το χρόνο, ή 50 λεπτά τη διμηνία.  Το Ειδικό Τέλος ΑΠΕ είναι περίπου το 10% του αντίστοιχου τέλους για την ΕΡΤ, αντιπροσωπεύει δε, κατά μέσο όρο, κάτω από το 1% του συνολικού ποσού που πληρώνει σήμερα ένα τυπικό νοικοκυριό για το λογαριασμό του στη ΔΕΗ.

ii)    Για τις μεγάλες βιομηχανίες με υψηλές ετήσιες ηλεκτρικές καταναλώσεις (π.χ. Αλουμίνιον της Ελλάδος, ΛΑΡΚΟ), για τις οποίες η εφαρμογή του Ειδικού Τέλους ΑΠΕ θα έδινε σημαντικές ετήσιες χρεώσεις, έχει προβλεφθεί ειδική ευνοϊκή ρύθμιση στο Ν. 3175/03 (Άρθρο 23), μέσω της θέσπισης ανωτάτου ορίου ετήσιας χρέωσης για το Ειδικό Τέλος ΑΠΕ. Οι βιομηχανίες, λοιπόν, αυτές πληρώνουν για Ειδικό Τέλος ΑΠΕ περίπου το 1/3 του ποσού το οποίο θα έπρεπε κανονικά να πληρώνουν το χρόνο, βάσει του τέλους των 80 λεπτών ανά 1000 kWh.

iii)    Ακόμα και στην περίπτωση διείσδυσης μεγάλης κλίμακας των ΑΠΕ στο εθνικό σύστημα ηλεκτροπαραγωγής, και συγκεκριμένα από τα 700 περίπου MW που είναι σήμερα στα 2400 MW το 2010-2015, το Ειδικό Τέλος ΑΠΕ θα αυξηθεί μόνο κατά 40 λεπτά, δηλαδή από 80 λεπτά/ 1000 kWh που είναι σήμερα θα φθάσει τα 120 λεπτά/ 1000 kWh. Η μέση ετήσια χρέωση για ένα τυπικό Ελληνικό νοικοκυριό θα είναι τότε 5 Ευρώ/έτος ή 85 λεπτά/δίμηνο.

iv)    Το 2005, η ΔΕΗ πλήρωσε 12,6 εκατ. Ευρώ για να αγοράσει από το Ευρωπαϊκό χρηματιστήριο ρύπων τα αναγκαία δικαιώματα εκπομπών διοξειδίου του άνθρακα (CO₂), για να καλύψει τις απαιτήσεις της Κοινοτικής Οδηγίας 2003/87/ΕΚ, όσον αφορά τις εκπομπές CO₂ των σταθμών ηλεκτροπαραγωγής της (ετήσια υπέρβαση εκπομπών της τάξης των 0,5 εκατ. τόνων το 2005, έναντι της αρχικής εκτίμησης της επιχείρησης για ετήσια υπέρβαση 2,5 εκατ. τόνων). Εάν υπολογιστεί ένα ισοδύναμο τέλος καταναλωτή για την αγορά δικαιωμάτων εκπομπών CO_2, για την πλήρη κάλυψη της ηλεκτροπαραγωγής στην Ελλάδα στο χρονικό ορίζοντα του 2008-2012 (στα πλαίσια των εθνικών μας δεσμεύσεων που απορρέουν από το Πρωτόκολλο του Κυότο), τότε το τέλος αυτό ανέρχεται σε 2,23 €/1000 kWh, δηλ. είναι σχεδόν τριπλάσιο από το Ειδικό Τέλος ΑΠΕ (0,8 €/1000 kWh).

v)    Για κάθε 1000 πρόσθετες kWh που παράγονται από ΑΠΕ, αντί από συμβατικά καύσιμα, υπάρχει όφελος 2,23-1,24 » 1 €, μόνο και μόνο από τη μείωση των εθνικών εκπομπών διοξειδίου του άνθρακα (χωρίς δηλ. να συνυπολογίζονται τα πρόσθετα οφέλη από την απασχόληση, την ασφάλεια ενεργειακού εφοδιασμού της χώρας, την περιβαλλοντική απορρύπανση κ.α., που επίσης προσφέρουν οι ΑΠΕ). Το ερώτημα που πρέπει να απαντηθεί σε πολιτικό επίπεδο είναι ποιος τελικά καρπούται το όφελος αυτό του 1 €/1000 kWh (η εθνική οικονομία; η ΔΕΗ; ο Έλληνας καταναλωτής;).

-      Λιγνίτης	50-80	€/1000 kWh
-      Πετρέλαιο	30-50	€/1000 kWh
-      Φυσικό Αέριο	10	€/1000 kWh
-      ΑΠΕ (αιολικά)	2,5	€/1000 kWh

vi)    Η έγκυρη μελέτη EXTERNE (2001), η οποία εκπονήθηκε επί μία 10ετία από ερευνητές από όλα τα Κράτη-Μέλη της Ευρωπαϊκής Ένωσης και από τις Ηνωμένες Πολιτείες, υπολόγισε ποσοτικά το εξωτερικό κόστος των διαφόρων χρησιμοποιούμενων μορφών ενέργειας, για κάθε Κράτος-Μέλος χωριστά. Σύμφωνα, λοιπόν, με τη μελέτη αυτή, το εξωτερικό κόστος των διαφόρων μορφών ενέργειας που χρησιμοποιούνται στην Ελλάδα, ως συνολικό αποτέλεσμα των ποσοτικοποιήσιμων μόνο εξωτερικών τους επιπτώσεων (δημόσια υγεία, επαγγελματικοί κίνδυνοι, υλικές ζημίες, φαινόμενο του θερμοκηπίου, κ.α.), έχει ως εξής :

Είναι φανερό ότι εάν οι παραπάνω τιμές (externalities) ενσωματωθούν, όπως είναι εύλογο, στο κόστος των διαφόρων ενεργειακών μορφών που χρησιμοποιούνται σήμερα στη χώρα μας, τότε η ανταγωνιστική τους θέση ανατρέπεται πλήρως υπέρ των ΑΠΕ.