Το κόστος του ρεύματος

Σε προηγούμενες αναρτήσεις α) σας παρέθεσα στοιχεία για την ενεργειακή αποδοτικότητα διαφόρων πηγών ηλεκτροπαραγωγής (το EROIE, δηλαδή "πόση χρήσιμη ενέργεια παίρνουμε σε σχέση με το πόση ενέργεια βάζουμε στις διάφορες αυτές πηγές"), β) αναφέρθηκα στις συνέπειες της διαλείπουσας λειτουργίας των ΑΠΕ στο κόστος τους και γ) αναφέρθηκα στο κόστος ενσωμάτωσης των διαλειπουσών ΑΠΕ στο δίκτυο (και πώς αυτό αυξάνει δυσανάλογα όσο μπαίνουν περισσότερες).

Το συμπέρασμα ήταν ότι τα αιολικά από μόνα τους, όπως τα χρησιμοποιεί η Γερμανία -- χωρίς αντλησιοταμιεύσεις, χωρίς έξυπνα δίκτυα, αλλά μόνο με παράλληλη μεταβλητή λειτουργία των συμβατικών μονάδων λιθάνθρακα και λιγνίτη και απορρίψεις σε γείτονες -- είναι καθ' εαυτά, μόνο οριακά "ενεργειακά βιώσιμα" και γίνονται "μη ενεργειακά βιώσιμα" όταν ληφθεί υπ' όψη το ενεργειακό κόστος της προσπάθειας ενσωμάτωσης με αποθηκεύσεις και άλλα "κόλπα" που διαφημίζουν οι αιολικοί παπαγάλοι. Και ότι το κόστος ενσωμάτωσης της μεταβλητότητας των ΑΠΕ, εύκολα διπλασιάζει το φαινομενικό κόστος των ΑΠΕ.  Και εκ του αποτελέσματος στην Γερμανία, με την ενσωμάτωση πολλών ΑΠΕ, με μεταβλητή λειτουργία των συμβατικών μονάδων, α) έχει πράγματι υπερδιπλασιαστεί το κόστος του ρεύματος, χωρίς β) να έχει μειωθεί η χρήση ορυκτών καυσίμων στην ηλεκτροπαραγωγή, όπως αυτή απεικονίζεται από τις σχετικές  εκπομπές CO2.  Και αυτά δεν είναι "απόψεις", είναι αδιαμφισβήτητα και επίσημα δημοσιευμένα στοιχεία.

Αλλά ας δούμε λίγο το κόστος, όπως αυτό παρουσιάζεται στις παρακάτω πηγέ:

http://www.ise.fraunhofer.de/en/publications/veroeffentlichungen-pdf-dateien-en/studien-und-konzeptpapiere/study-levelized-cost-of-electricity-renewable-energies.pdf

https://www.eia.gov/outlooks/aeo/pdf/0383(2017).pdf

https://en.wikipedia.org/wiki/Cost_of_electricity_by_source

 

Το κόστος του ρεύματος από εναλλακτικές πηγές ηλεκτροδότησης ήταν αντικείμενο δύο από τις πρώτες μου 10 αναρτήσεις τον Απρίλιο και Μάϊο του 2010.   Το παραπάνω γράφημα είναι από μία εξαιρετική μελέτη του 2004, για την αγορά της Αγγλίας που είχα αναφέρει τότε. 1) Συνέκρινε το ρεύμα από κάρβουνο, χωρίς και με υποθετικό φόρο άνθρακα (τότε £30 τον τόνο) (πρώτες δύο-τρεις μπάρες) με 2) ρεύμα από αέριο (ανοικτού και διπλού κύκλου, 4η και 5η μπάρα), 3) αιολικά και υπεράκτια αιολικά χωρίς και με το απαραίτητο κόστος εφεδρειών, 4) πυρηνικά και άλλους ...νεωτερισμούς. Τα απόλυτα νούμερα έχουν αλλάξει: Τα δικαιώματα CO2 ήταν στα €30 το 2010 στην Ευρώπη (μηδέν στις ΗΠΑ) και τώρα είναι τεχνητά στα €5-6. Επίσης, τώρα έχουμε (και ειδικά οι Άγγλοι με το Hinckley Point) εμπεδώσει ότι η κατασκευή νέων πυρηνικών μπορεί να ξεφύγει από κάθε προϋπολογισμό.  Το σχιστολιθικό αέριο στις ΗΠΑ έχει κάνει διαφορά, το διεθνές πετρέλαιο έχει πέσει και έχουμε πολλή σωρευμένη εμπειρία με ενσωμάτωση πολλών ΑΠΕ και τις ενεργειακές και οικονομικές συνέπειές τους.

Αν οι λεπτομέρειες του παραπάνω γραφήματος θέλουν επικαιροποίηση μετά 13 χρόνια, η ουσία παραμένει:  Η απλή ηλεκτροπαραγωγή από κάρβουνο είναι φθηνή. Η ηλεκτροπαραγωγή από κάρβουνο γίνεται ακριβή μόνο με φόρο άνθρακα και με εξεζητημένους περιορισμούς.  Η παραδοχή για φόρο £30 (ή €30) τον τόνο για CO2 δεν επέζησε και δεν αντέχεται  (αφού από μόνη της διπλασιάζει το κόστος!) η δε θεωρία περί "συλλογής του CO2 στην ηλεκτροπαραγωγή είναι εξωπραγματικά ακριβή. Το δε ρεύμα από αιολικά και άλλες μη κατανεμόμενες ΑΠΕ δεν είναι φθηνό, ιδίως με το κόστος διαχείρισης της κουτουρού μεταβλητότητας -- αλλά αυτό είναι και το θέμα μας.

Το κόστος του ρεύματος είναι σχετικά απλό, και ταυτόχρονα εξαιρετικά πολύπλοκο θέμα και παράλληλα προσφέρεται για χοντρή κοροϊδία, αν θέλει κάποιος να κοροϊδέψει. Περισσότερα για την κοροϊδία, στο τέλος.

Το κόστος του ρεύματος είναι απλό, επειδή υπάρχουν δημοσιευμένα στοιχεία της τιμής που πληρώνουν οι καταναλωτές και η βιομηχανία στην Ευρώπη, στις ΗΠΑ, στον Καναδά και στην Αυστραλία. Όπως επίσης και στοιχεία για το πόσα αιολικά και άλλες ΑΠΕ έχει ο καθένας τους. Από χώρες της Ευρώπης πχ, προκύπτει το πανεύκολο συμπέρασμα ότι οι χώρες με τις πολλές ΑΠΕ έχουν το ακριβότερο κόστος ρεύματος.  Γιατί;  1) Οι ακριβές ταρίφες, είτε χρειάζεται το κουτουρού ρεύμα είτε όχι, και 2) το κόστος ενσωμάτωσης του κουτουρού ρεύματος και το κόστος "εξαγωγών" του κουτουρού ρεύματος...

Το γράφημα πάνω αριστερά (από εδώ) είναι από τα σοβαρότερα αφού δείχνει την συσχέτιση τιμών από την Eurostat με δημοσιευμένα στοιχεία για την "συμμετοχή" των ΑΠΕ (πήν Υ/Η) στην ηλεκτροδότηση κάθε χώρα.  Οι χώρες που έχουν υδροηλεκτρικά, οι χώρες που καίνε κάρβουνο και η πυρηνική Γαλλία έχουν το φθηνό ρεύμα. Δεν είναι τυχαίο ότι το κάρβουνο, τα πυρηνικά, τα υδροηλεκτρικά και το αέριο, όπου είναι φθηνό, είναι αυτά που ηλεκτροδοτούν τον ...πλανήτη.

Το κόστος του ρεύματος γίνεται πολύπλοκο, επειδή το σημερινό κόστος με σημερινές υφιστάμενες μονάδες ηλεκτροπαραγωγής δεν είναι αναγκαστικά το ίδιο με το κόστος για νέες μονάδες -- με πιο κραυγαλέο παράδειγμα αυτό των πυρηνικών που σήμερα μεν παράγουν το πιο φθηνό ρεύμα, αλλά με κόστος αντικατάστασης που είναι σοβαρότερο πρόβλημα από το κόστος διαχείρισης αναλωμένων πυρηνικών υλικών.  Και αυτό το κόστος αντικατάστασης συμβατικών μονάδων γίνεται αφορμή για το επιχείρημα "ορίστε, οι ΑΠΕ μπορούν τώρα να είναι φθηνότερες". Το επιχείρημα είναι βέβαια από απλοϊκό έως βλακώδες. Μπορεί 1 αιολικό μεγαβάτ να είναι σήμερα φθηνότερο από το 1/1.000  των 1.000 πυρηνικών μεγαβάτ μιας πυρηνικής μονάδας σε 3 χρόνια, αλλά ποτέ δεν μπορούν 1.000 ή 100.000 αιολικά μεγαβάτ, έστω και δωρεάν να υποκαταστήσουν μία πυρηνική (ή ανθρακική) μονάδα 1.000 κατανεμόμενων μεγαβάτ.

Το κόστος του ρεύματος (€ ή $ ανά κιλοβατώρα) περιλαμβάνει, κατ' ελάχιστον, το κόστος κεφαλαίου, το κόστος κατασκευής, κόστος γης, επιτόκια, το κόστος λειτουργίας, το κόστος καυσίμων, συμβατικούς φόρους, περίεργους φόρους, επιδοτήσεις, αποσβέσεις που τελικά ήταν μάλλον χαμηλές (ή φαγώθηκαν), εντοπιότητες κλπ.  Συν:  παραδοχές για χρόνο ζωής, συνθήκες λειτουργίας, διαθεσιμότητα κλπ. Υπάρχει ένας υπολογισμός που κοιτάει όλες αυτές τις παραμέτρους και υπολογίζει το σταθμισμένο κόστος του ρεύματος, ή LCOE. Αλλά και αυτό διαφέρει ανα περιοχή ή μελετητή -- και λογικό, αφού τα διάφορα παραπάνω συστατικά του κόστους δεν είναι παντού τα ίδια.

Με τα αιολικά βέβαια, το κόστος του ρεύματος από αυτά είναι απλό:  Είναι η ταρίφα που πληρώνονται, υποχρεωτικά, εγγυημένα και κατά προτεραιότητα, από τους καταναλωτές, συν οι άλλες διάφορες επιδοτήσεις που εισπράττουν από φορολογούμενους γενικά. Συν τα κόστη συνοδών έργων που δεν εμφανίζονται σαν έξοδα αιολικών. Η δε ταρίφα, δεν έχει κάτι μαγικό, είναι απλά το ποσό που χρειάζεται για να εξυπηρετείται το αρχικό δάνειο αγοράς, συν να καλύπτονται λειτουργικά έξοδα και να μένει ένα κέρδος.  Χωρίς αυτόν τον μηχανισμό αναγκαστικών επιδοτήσεων και υποχρεωτικών ποσοστόσεων, δεν υπάρχουν αιολικά. Δεν υπάρχει "ελεύθερη τιμή αγοράς" για το αιολικό ρεύμα. Κανείς δεν θα αγόραζε κουτουρού μεταβλητό ρεύμα, αν δεν ήταν υποχρεωτικό.  Ωστόσο, παίζω και εγώ το παιχνίδι και παρουσιάζω το "κόστος" σαν να είναι προϊόν "επιλογής", όπως  υπολογίζεται στις διάφορες παραπομπές που αναφέρω LCOE και για αιολικά.

 Μια καλή εισαγωγή στο LCOE είναι στην Wikipedia και η παρακάτω είναι από την Γερμανική Fraunhofer που μάλλον έχει πρωτογενή εμπειρία στο θέμα:

Ακόμα και χωρίς να ληφθεί υπ' όψη η μεταβλητή, διαλείπουσα, κουτουρού, πείτε την ό,τι θέλετε, λειτουργία των αιολικών, και το κόστος της, το ρεύμα από λιγνίτη παραμένει το φθηνότερο και το πυρηνικό αποσιωπάται για κάποιον αόρατο λόγο.  Το δε κόστος αιολικών της Fraunhofer συγκρίνεται με το 0,09 που πληρώνουμε εμείς, συν τα διάφορα τέλη διασύνδεσης, παροχή γης κλπ.  Το LCOE δεν υπολογίζει την διαφορά μεταξύ "κατανεμόμενης" και "μη κατανεμόμενης" ηλεκτροπαραγωγής και για αυτό το LCOE είναι μέτρο σύγκρισης κατανεμόμενων μονάδων. Το LCOE υποεκτιμά σοβαρά το κόστος των μη κατανεμόμενων μονάδων και τα διάφορα πρόσθετα τέλη είναι μέρος μόνο του πρόσθετου κόστους.



Οι Γάλλοι τα "έθαψαν" τα αιολικά με βάση το LCOE αλλά επισημαίνουν τις κρατικές εγγυήσεις για τα πυρηνικά τους.

Για την Αυστραλία έχω γράψει πρόσφατα.

Η δημοσίευση της Αμερικανικής ΕΙΑ έχει αναφέρει προβλέψεις για συγκριτικά μεσοσταθισμένα κόστη για την αγορά των ΗΠΑ:

Οι προβλέψεις μεσοσταθισμένου κόστους της ΕΙΑ λένε ότι το LCOE των αιολικών "θα μειωθεί στο μέλλον" και αναφέρουν ότι το κόστος διασύνδεσης και μεταφοράς μη κατανεμόμενων πηγών ρεύματος είναι κατά μέσο όρο πολύ υψηλότερο (και που να δούν την διασύνδεση της Κρήτης και των Κυκλάδων).

Η ΕΙΑ έχει αναγνωρίσει εδώ και καιρό ότι το LCOE μη κατανεμόμενων μονάδων δεν μπορεί να συγκριθεί με αυτό από κατανεμόμενες μονάδες. Το σταθισμένο εκ των υστέρων κόστος κουτουρού μεταβλητού ρεύματος δεν συγκρίνεται με το κόστος ρεύματος "όταν το χρειάζεσαι".   Εξ ου και αναφέρει ότι το συγκριτικό κόστος όταν εμπλέκονται μη κατανεμόμενες μονάδες δεν θα έπρεπε να είναι το LCOE αλλά το LACE. "Levelized Avoided Cost of Electricity" ή Σταθμισμένο Αποφευχθέν Κόστος Ρεύματος.   Είχα μεταφέρει δύο σχετικούς πίνακες (εδώ και εδώ), αλλά η παρακάτω γραφική απεικόνιση (από εδώ) είναι πιο ενδιαφέρουσα (και η ΕΙΑ τονίζει ότι οι αριθμοί που δίνει είναι βασικά για σύγκριση):

 Αυτό που βλέπω εγώ είναι 1) δεν εμφανίζεται συγκριτική πληροφόρηση με κάρβουνο (και στους πίνακες όπου εμφανίζεται, εμπεριέχει το πανάκριβο έως ανέφικτο CCS), 2) ότι με το LACE εξαφανίζονται τυχόν πλεονεκτήματα που εμφάνιζαν αιολικά και φωτοβολταϊκά και 3) το LACE κάνει τα φ/β πιο ελκυστικά σε σχέση με τα αιολικά: Τα φ/β μπορούν να υποκαταστήσουν ημερήσια ισχύ αιχμής, σχετικά προβλέψιμα. Και, φυσικά, η διαφορά είναι στις επιδοτήσεις. Και ότι και στις ΗΠΑ, εκτός από τις φορολογικές επιδοτήσεις (που είναι ισχυρό, ή το μόνο, κίνητρο), μερικές Πολιτείες έχουν υποχρεωτικές ποσοστώσεις -- και, επαναλαμβάνω, είναι αστείο να κάνουμε αναλύσεις υποχρεωτικών επιλογών. Βγάλτε το "υποχρεωτικό" από τα αιολικά και δείτε που θα πάνε τα αιολικά.

Εκτός από την ΕIA (και το Brookings Institution) και ο Economist έχει γράψει σχετικά:

Ο Economist μετέφερε την άποψη ότι το μεσοσταθμισμένο κόστος LCOE αγνοεί το κόστος των εφεδρειών και της ενσωμάτωσης της διαλείπουσας λειτουργίας στα δίκτυα.  Δείχνει ότι τα αιολικά και τα φ/β υποκαθιστούν πολύ μικρότερο κόστος συμβατική ισχύ από το δικό τους και καταλήγει στο ίδιο περίπου συμπέρασμα στα οποία κατέληξε, από άλλη σκοπιά, και το άρθρο στην σελίδα της Energiewende, στην προηγούμενη ανάρτηση:  Τα (υποχρεωτικά) αιολικά είναι οριακά και τα φ/β δεν συμφέρουν.

Μέχρι και η Cleantechnica (κάτι σαν Σύνδεσμος Φωτοβολταϊκών, Αιολικών, Μπαταριών και κάθε Π.Ε.Α. (Πράσινης Επιδοτούμενης Ανωμαλίας) προκρίνει το LACE από το LCOE.  "...why, then, does LCOE remain so stubbornly persistent as an energy metric?   ...Ignorance is bliss...”

Αλλά και αυτό το LACE δεν επαρκεί για να καλύψει το κόστος ενσωμάτησης πολλών διαλειπουσών ΑΠΕ σε ένα δίκτυο, αφού, όπως είδαμε στην προηγούμενη ανάρτηση, και η ΕΟΝ το λέει έμμεσα από το 2005, το κόστος τους ανεβαίνει εκθετικά όσο μπαίνουν περισσότερες. 

Και δεν υπάρχει αναφορά LACE που αυξάνει με το ποσοστό διείσδυσης των ΑΠΕ (αν και, αν ερμηνεύσετε αυτά που λέει για το capacity value, το λέει, αλλά όχι ωμά -- το capacity value αναγκαστικά των διαλειπουσώνν ΑΠΕ μειώνεται όσο αυξάνεται το ποσοστό διείσδυσής τους και η ΕΙΑ μια χαρά αναφέρει το capacity value).



Και τέλος υπάρχει και η Ελλάδα...  Στην Ελλάδα κάποτε είχαμε την ΔΕΗ, τώρα με την "Ευρώπη" δεν επιτρέπεται να έχουμε ΔΕΗ. Εξ άλλου Αμερικανιά της Ebasco και του Τρούμαν ήταν η ΔΕΗ... Η αφελής ιδέα ότι με εξηλεκτρισμό και φθηνό ρεύμα θα υπήρχε ανάπτυξη, ανοικοδόμηση, βιομηχανία, αστική τάξη κλπ

Τώρα, η ΔΕΗ πάει να ξεχαστεί, όλα δουλεύουν για ηλεκτροδότηση από αέριο και εισαγωγές και ο λιγνίτης θα μείνει μόνο αν τον πάρουν οι "απελευθερωτές" μας.  Οι ΑΠΕ (αιολικά, φωτοβολταϊκά και, παγκοσμίως, τα νερά) ήταν το 9% + 11% + 10% = 30% της ηλεκτροπαραγωγής το 2016.

Για τα αιολικά και τα φ/β πληρώσαμε 466,5 + 1.002,6 + 200, 9 = €1.670 εκατομμύρια το 2016. 1,7 δις ευρώ.  Ό,τι και να σας λένε οι παπαγάλοι και οι ΑΠΕτέωνες για φτηνά LCOE και τζάμπα αέρα και ήλιο, τα 1,7 δις δεν είναι τζάμπα και δεν είναι όλο το κόστος που πληρώνουμε. Και 91-92 ευρώ την μεγαβατώρα βλέπω για τα αιολικά, και όχι 85. Λεπτομέρειες.

Και εγώ το ρωτάω το πολύ απλό:  Πόσο κιλά λιγνίτη και πόσα κυβικά μέτρα αέριο έχουμε εξοικονομήσει, και πόσο θα κόστιζαν, με το 1,7 δις ευρώ ετησίως που δίνουμε σε ΑΠΕτζήδες?

Τέλος, θα αναφερθώ λιγάκι στην κοροϊδία. Οι ΑΠΕτζήδες βασίζονται μόνο στην κοροϊδία, τις μισές αλήθειες και τα ψέματα. Και κρύβονται πίσω από γραφικούς που παριστάνουν τους επιστήμονες, πίσω από παιδάκια που κάνουν "εκστρατείες" και πίσω από τους κακόμοιρους τους δημοσιογράφους που δανείζουν το όνομά τους...

Σήμερα συνειδητοποιώ ότι και εγώ σας κοροϊδεύω, συμμετέχοντας σε αναλύσεις περί κόστους. ΔΕΝ υπάρχει κόστος με βάση κάποια οικονομική επιστήμη για τις ΑΠΕ.  Όχι ότι δεν κοστολογούνται, απλά η κοστολόγησή τους ενέχει μία μεγάλη κοροϊδία:  Οι ΑΠΕ είναι υποχρεωτικές. Δεν υπάρχει οικονομική ανάλυση για υποχρεωτικές επιλογές και αναγκαστικές ποσοστώσεις. Δεν υπάρχει εύλογη κοστολόγηση κεφαλικού φόρου. Όσο κι αν τον στολίσεις ότι δήθεν σώζει το Κλίμα από κάποια καταστροφή. Που δεν σώζει κανένα Κλίμα. Σώζει μόνο τις τσέπες των ΑΠΕτεώνων και της χώρας που τους συντηρεί σαν μεσάζοντες.

Εάν οι ΑΠΕ δεν ήταν υποχρεωτικές, ποιός θα έβαζε ΑΠΕ? Κανένας φαροφύλακας... κανένα διαστημόπολοιο... κανένα κότερο σε έρημους ωκεανούς...  Εάν οι ΑΠΕ δεν ήταν υποχρεωτικές δεν θα υπήρχαν αναλύσεις για LACE και ενσωματώσεις και ανοησίες. Εάν δεν ήταν υποχρεωτικές, δεν θα υπήρχαν.

Και μην μου πείτε για το πόσο καταπληκτική πρόοδο έχουν κάνει και πόσες πολλές έχουν μπει κλπ... Θα σας ξαναδείξω το πιο απλό επιχείηρημα εναντίον των ΑΠΕ (πλην υδροηλεκτρικών):

Τα έχουν πει κι άλλοι πριν από μένα:

28-3-2013 Το κόστος του ρεύματος 2012: Όσο λιγότερες ΑΠΕ, τόσο καλύτερα

11-2-2013 Τα αιολικά και τα φωτοβολταϊκά, εξακολουθούν και έχουν το πιο ακριβό ρεύμα

16-8-2012 Η αιολική ενέργεια, με συμβατική εφεδρεία, εξοικονομεί λίγες ή μηδενικές εκπομπές CO2, και το αρχικό κόστος επένδυσης για αιολικά συν την εφεδρεία, είναι περί τις δέκα φορές όσο από αντίστοιχη επένδυση σε ηλεκτροπαραγωγή μόνο από αέριο