Κυριακή 14 Φεβρουαρίου 2016

Η Καταστροφή Κεφαλαίου


http://www.iskra.gr/index.php?option=com_content&view=article&id=8826:kriseis-tolios&catid=54:anpolitiki&Itemid=284

http://www.rizospastis.gr/story.do?id=4989370

Αν ήμουν ...αριστερός, θα ερμήνευα τον Μαρξ όπως οι αριστεροί. Αλλά δεν νομίζω ότι είμαι αριστερός, και νομίζω ότι 1) οι ιδεολογίες φτιάχνονται για να εξυπηρετούν πολιτικές (ή γεωπολιτικές) και 2) μια χαρά είναι όλες οι θεωρίες, και οι ιδεολογίες, αλλά κολλάνε στην εφαρμογή και στις λεπτομέρειες.  Όλες οι κοινωνικές και οικονομικές θεωρίες έχουν τα προβλήματά τους, αλλά από την αρχή του σύγχρονου πολιτισμού (κάπου πριν από 4-5.000 χρόνια), ο κόσμος περνάει καλά όταν έχει καλό καιρό, όταν υπάρχουν άνθρωποι, αλλά να μην είναι τόσοι που να μην έχουν τι να φάνε, ή, αν είναι πολλοί, να βάζουν άλλους να δουλεύουν για να τρώνε αυτοί καλύτερα, και τα συστήματα διοικητικής αναδιανομής, είτε αφορούν σε Μυκηναίους άνακτες, είτε σε Άγιους Ρωμαίους Αυτοκράτορες, είτε σε ...Σοβιετικά ή Μαοϊκά συστήματα, όλα, μα όλα, έχουν καταπίεση.  "Καταπίεση" είναι η επιβολή κανόνων που δεν αρέσουν.  Η Δημοκρατία, και η Ελευθερία, και η Ελευθερία της Αγοράς,  είναι κατασκευάσματα εκλογίκευσης της καταπίεσης.

Δεν έχω διαβάσει (πρόσφατα) τον Μαρξ για να ξέρω τι ακριβώς έλεγε, και θυμάμαι ότι, γενικά, η περίοδος του μέσου του 19ου αιώνα είχε αρκετά προβλήματα για να ευδοκιμήσουν ένα σωρό θεωρίες, και, αν το ψάξω, είμαι σχεδόν σίγουρος ότι και αυτή η θεωρία είχε μάλλον να κάνει με παραπονεμένους του Μεγάλου Παιχνιδιού, που δεν είχαν αποικίες να βρουν διέξοδο. Και όταν τις βρήκαν, ευχαρίστως τις χρησιμοποίησαν εναντίον του κακού της περιόδου, που δεν ήταν άλλος από την ..."Αγγλία".   Οι αποικίες, αν τις δούμε σαν "έξω από το σύστημα στο οποίο εμείς τώρα ζούμε",  δεν είναι άλλο από τον ...λάκκο με τα σκατά, ή την δεξαμενή χαμηλής θερμοκρασίας για την παραγωγή χρήσιμου "Έργου" με τους περιορισμούς του Δεύτερου Νόμου.

Μακριά από μένα οι βαθιές αναλύσεις και η ερμηνεία "κοινωνικών" θεμάτων με τους Νόμους της Θερμοδυναμικής, αν ήμουν τόσο έξυπνος, θα ήμουν μαθητής του John Nash...  Ωστόσο, δεν υπάρχει τόσο μεγάλο μυστήριο στους οικονομικούς κύκλους.  Κάποτε, μάζευε ο φύλαρχος χρυσάφι ή σιτάρι (ή και τα δύο) μέχρι που είχε αρκετό στρατό να πάει να κλέψει του γείτονα, αν ο γείτονας είχε και αυτός... Και οι πόλεμοι κατέστρεφαν το σιτάρι και κατανάλωναν το χρυσάφι, και άντε πάλι από την αρχή.

Το απλοϊκό αυτό μοντέλο κάπου έγινε πιο πολύπλοκο με το ...Money and Banking, και με την δημιουργία ζήτησης με εξαγωγές, ή με εισαγωγές.   Η δημιουργία χρήματος (που τόσο ενοχλεί αυτούς που αναπολούν το στάνταρ του χρυσού, ή το στάνταρ των σπάνιων οστράκων -- ίδια ιδέα, μεταξύ μας), γίνεται πολύπλοκο θέμα όταν συνδυάζεται με την παγκοσμιοποίηση και όλο επικίνδυνο όταν περισσότεροι του ενός θέλουν να αποκτήσουν συγκριτικά πλεονεκτήματα και μεταφράζεται στο να θέλουν περισσότεροι του ενός πυρηνικά όπλα, ή τώρα που δεν είναι ...πολιτικά ορθά, ομάδες αεροπλανοφόρων.  Δηλαδή, και η σημερινή εκδοχή της ισορροπίας μπορεί να εξεταστεί με άλλο πρίσμα σε 50 ή σε 500 χρόνια.

Η σημερινή κρίση (δηλαδή η ερμηνεία της) μπορεί, τελικά, να είναι απλή και ανέφερα μια πιθανή πτυχή της σε διάλογο με τον Professor Moriarty.    Αυτό που φυσικά δεν μπορώ να ξέρω είναι εάν συνειδητά πχ άφησαν την Lehman να χρεοκοπήσει... Θα χρεοκοπούσε ούτως ή άλλως, αλλά την άφησαν, ή τους ξέφυγε, πάμε σε θεωρίες συνωμοσίας, και δεν είναι αυτό το ζητούμενο. Το συμπέρασμα δεν αλλάζει: Καταστράφηκε Κεφάλαιο, και καταστρέφεται Κεφάλαιο, ή καταστρέφεται Κεφάλαιο, ή "φούσκα", δηλαδή αυτό που δημιουργείται ότι περισσότερα χρήματα κυνηγάνε τα ίδια, ή όχι τόσο γρήγορα αυξανόμενα αγαθά.   Όπου οι συνέπειες δεν είναι ίδιες για όλους, φυσικά, σε γεωπολιτικό επίπεδο. Πάντως, η "φούσκα" που σκάει σήμερα, δεν νομίζω ότι είναι η τυπική καπιταλιστική φούσκα που ίσως σκεφτόταν ο Μαρξ. Η σημερινή μάλλον ξεκίνησε από την χρηματοδότηση του Ψυχρού Πολέμου, όταν το δολάριο βγήκε από το στάνταρ του χρυσού, το 1971 (αν και είχε ξεκινήσει το 1933), και ο Νίξον πήγε επίσκεψη στην Κίνα, το 1972.  Ακριβή η ύφεση του 1929, ακριβός και ο Ψυχρός Πόλεμος.

Εμείς, δεν έχουμε καμία γεωπολιτική δικαιολογία για τα χάλια μας.  Όταν η Δύση γνώρισε την έκρηξη των αγορών και της ανάπτυξης, με την εκλογή του Ρήγκαν (και με τον Βόλκερ στην Fed), το 1981, εμείς επιλέξαμε τον Ανδρέα Παπανδρέου, που δεν τύπωσε ή δεν δανείστηκε, ή δεν έκλεψε λεφτά για να επενδύσει στο ...μέλλον, ή στην άμυνα, ή στην παιδεία, ή στην βιομηχανία, ή στην παραγωγή, αλλά τα έφαγε σε κατανάλωση και πολυκατοικίες στα Σούρμενα που τώρα είναι στα αζήτητα, αφού φάγαμε και ότι είναι φτιαχτεί σε όλη την περίοδο από το 1960 και μετά -- αυτοί οι κακοί βιομήχανοι, από τους οποίους μας έσωσε η ...Ευρώπη.  Τώρα ισχύει το "eat shit".

Θα με ρωτήσετε, που μου ήρθαν όλα αυτά, Κυριακάτικα... Φταίει ο Π-Π, που μου έστειλε αυτόν τον σύνδεσμο που κλαψουρίζει δικαιολογίες και προτροπές για να επενδύουν τα συνταξιοδοτικά ταμεία σε Πράσινη Ανάπτυξη. Τα συνταξιοδοτικά ταμεία έχουν, διεθνώς, περί τα 70-75 τρις δολάρια.   Αν αυτά τα κεφάλαια πάνε σε Πράσινη Ανάπτυξη, μόνο ο Γ' Παγκόσμιος Πόλεμος είναι πιο αποτελεσματικό σενάριο Καταστροφής Κεφαλαίου:  Τόσος κόσμος νομίζει ότι έχει αποταμιεύσει Κεφάλαιο για όταν γίνει 63 ή 65, ή 67 ετών, αν το επενδύσουν σε Πράσινη Ανάπτυξη, θα το χάσουν, αφού η Πράσινη Ανάπτυξη βασίζεται σε επιδοτήσεις, δηλαδή σε φόρους, αλλά αφορά μη παραγωγικές, μη ανταποδοτικές δουλειές, δηλαδή η σύνταξη των θυμάτων θα εξανεμιστεί στο υπερπέραν, και θα φέρει σε σύγκρουση τους συνταξιούχους με τους μελλοντικούς φορολογούμενους.  Και οι συνταξιούχοι δεν θα έχουν τον αποθηκευμένο θησαυρό για να καταναλώνουν, και οι μελλοντικοί φορολογούμενοι θα έχουν μειωμένο διαθέσιμο εισόδημα για να καταναλώνουν.  Οι πονηροί βέβαια γνωρίζουν ότι δεν θα πάνε και τα 70-75 τρις σε αιολικά και αηδίες, αλλά 1-2% των 70 τρις είναι πάρα πολλά λεφτά...  Αποανάπτυξη δεν θέλατε?   Ξεκινήστε από την σύνταξή σας.

6 σχόλια:

Ανώνυμος είπε...

"...Οι αποικίες, αν τις δούμε σαν "έξω από το σύστημα στο οποίο εμείς τώρα ζούμε", δεν είναι άλλο από τον...λάκκο με τα σκατά, ή την δεξαμενή χαμηλής θερμοκρασίας για την παραγωγή χρήσιμου "Έργου" με τους περιορισμούς του Δεύτερου Νόμου..."

Τόσα χρόνια στο πανεπιστήμιο κι αυτός είναι ο καλύτερος ορισμός της διχοτομίας της διεθνούς πολιτικής οικονομίας (πλούσιου Βορρά - φτωχού Νότου ή North-South Divide) που έχω διαβάσει...

archaeopteryx είπε...

Μπαα.. ο Δεύτερος Νόμος

Professor Moriarty είπε...

Το χοντραίνεις πολύ το θέμα... Από την Yellen που αποπειράθηκε να αναστηλώσει την “ορθοδοξία” σε λάθος συγκυρία και τώρα βάλλεται από παντού (και αρχίζει να μου θυμίζει κάτι μούμιες του πάλαι ποτέ υπαρκτού σοσιαλισμού) πήγες, ίσως από αντίστοιχο ασυνείδητο συνειρμό, στην μαρξιστική ορθοδοξία.

Από όσο θυμάμαι (γιατί αυτά έπαψαν να με ενδιαφέρουν από τότε που ήμουν φοιτητής..): Ο Μαρξ, όσο ήταν απλώς “κριτικός” της καθιερωμένης στην εποχή του πολιτικής οικονομίας έκανε αρκετές εύστοχες παρατηρήσεις, αλλά όταν σχεδόν ταυτόχρονα άρχισε να κάνει θεωρία πολιτικής οικονομίας, τότε κατέληξε σε μία μπούρδα, και να με συγχωρούν οι διάφοροι μαρξιστολάγνοι στα φανερά ή από την κλειδαρότρυπα. Πέρα από το ότι βασίζει όλη την θεωρία της αξίας του στην μη ορισμένη και μη μετρήσιμη τελείως μεταφυσική έννοια της “απλής αφηρημένης κοινωνικής εργασίας” η οποία βρίσκεται αποκρυσταλλωμένη στα εμπορεύματα, τελικά διατύπωσε “νόμους του καπιταλισμού”, φιλοδοξώντας να γίνει ο Νεύτωνας της πολιτικής οικονομίας. Κατάφερε τελικά να γίνει ψευδοπροφήτης. Συγκεκριμένα προφήτευε: α) Αναπόφευκτη πτώση ποσοστού κέρδους β) Αύξηση της εκμετάλλευσης της εργατικής τάξης (ποσοστού υπεραξίας), γ) Υπερπροσφορά αγαθών σε σχέση με την ζήτηση, αδυναμία επένδυσης της υπερσυσσώρευσης κεφαλαίου, κρίση υπερπαραγωγής -κραχ-καταστροφή αξιών -επανεκκίνηση.

Δόγμα μαρξιστικής ορθοδοξίας μέγα και αμετακίνητο: Στα πλαίσια του καπιταλισμού η εργατική τάξη, όσο και συνδικαλιστεί, είναι αδύνατο να βελτιώσει την αγοραστική δύναμη του μισθού της η οποία αντιθέτως συνεχώς θα συρρικνώνεται ενώ ο εκπρολεταρισμός της κοινωνίας θα ανέλθει σε συντριπτικά ποσοστά. Μάλιστα τα κομμουνιστικά κόμματα έφθασαν στο κωμικό ντελίριο να προσπαθούν να πείσουν τους Γερμανούς και Γάλλους εργάτες την δεκαετία του '70 ότι οι “πραγματικοί” τους μισθοί μειωνόταν, ενώ οι πραγματικοί μισθοί στην σοβιετία αυξανόταν, και κάτι τέτοια ανέκδοτα του υπαρκτού σουρεαλισμού. Περιττόν να συνεχιστεί η συζήτηση στα πλαίσια του μαρξισμού διότι αυτά έχουν καταρρεύσει με πάταγο και δεν άφησαν πίσω τους ούτε καν ερείπια, αλλά μόνο σκουπίδια (όπως είπε κάποτε ο Καστοριάδης). Βέβαια αργότερα υπήρξαν και οι νεο-μαρξιστές Sweezy-Baran (μονοπωλιακός καπιταλισμός) οι οποίοι πατώντας στο ίδιο μαρξιστικό θέσφατο της αδυναμίας επέκτασης της εσωτερικής αγοράς στις προηγμένες καπιταλιστικές χώρες, διατύπωσαν την θεωρία της διεξόδου μέσω της ανάπτυξης του στρατιωτικο-βιομηχανικού συμπλέγματος και της εξωτερικής (ιμπεριαλιστικής) επέκτασης ως αδήριτης συνέπειας της δυναμικής του καπιταλισμού. Και κάποιοι άλλοι από δίπλα, π.χ. Samir Amin, όταν είχαμε την άνοδο των τριτοκοσμικών κινημάτων, θεώρησαν ότι η “νεο-αποικοκρατία” ήταν ο λόγος που δεν κατέρρευσε ο καπιταλισμός από τον 19-ο αι. όπως είχε προφητεύσει ο Μαρξ, διότι τελικά όντως η εργατική τάξη των χωρών του 1ου κόσμου απέσπασε πραγματικές αυξήσεις, αλλά εις βάρος των εθνών του 3ου κόσμου τα οποία μετατράπηκαν σε έθνη-προλετάρια.... Βέβαια όλα αυτά μπορούν να περιγραφούν απλούστερα και ορθότερα, ανατρέχοντας στους "κλασικούς" χωρίς να χρειάζεται κανένας “μαρξισμός”. Και όλα αυτά ήταν πρόλογος.... Τέλος.

archaeopteryx είπε...

Μα φυσικά, ο Μαρξ, έκανε παρατηρήσεις και συνειρμούς που προσπαθούσαν να εξηγήσουν (από δική του σκοπιάς) την εποχή του και σήμερα είναι μάλλον εκτός τόπου και χρόνου. Ο Μαρξ, άλλα θα έλεγε εάν μεγάλωνε τον 20ο αιώνα, και εάν αντί να παιδευόταν στο Παρίσι του 1840 (ή όποτε ήταν εκεί) ήταν στην Νέα Υόρκη του 1980. Ο Μαρξ μας τελείωσε περί το 1933 (ή όποτε ο FDR άρχισε τα δικά του). Και ο "σοσιαλισμός" έγινε τελικά το καταπληκτικό εργαλείο της ..."αντίδρασης", και οι ταξικοί αγώνες ο δρόμος για την επιστροφή στην νεοφεουδαρχία. Βέβαια, κάποτε η Ιστορία ίσως γράψει ότι ο Μαρξ κατέρρευσε λόγω φθηνής ενέργειας (και ρευστότηας από την Fed), και ο νεοσοσιαλισμός επανήλθε λόγω ακριβής ενέργειας (και μαζέματος αυτής της ρευστότητας), αλλά αυτά είναι ...μελλοντολογίες.

Η ολιγόλογη περίληψη (πέρα από το ότι η κάθε ιδεολογία είναι περιτύλιγμα συμφερόντων της εποχής της) είναι ότι ο Ψυχρός κόστισε πάρα πολλά και στην Δύση και στην Ανατολή, και η Ανατολή τελικά δεν άντεξε, ενώ η Δύση άντεξε, εν μέρει χάρη στο χρηματοπιστωτικό της σύστημα (και την δυνατότητα μεταφοράς παραγωγής σε χώρες χαμηλού κόστους που κράτησαν χαμηλά τον πληθωρισμό και απορρόφησαν νόμισμα). Και όταν τέλειωσε ο Ψυχρός, η μεν αναμενόμενη ύφεση αντιμετωπίστηκε με ρευστότητα από την ή τις Κεντρικές Τράπεζες (μία είναι), η δε φούσκα αντιμετωπίστηκε και αντιμετωπίζεται με ΔΙΑΦΟΡΕΣ μεθόδους καταστροφής κεφαλαίου -- παράληλα με την παροχή ρευστότητας σε ορισμένες κατευθύνσεις. Ο ρόλος της Κίνας της δεκαετίας του 1970 τέλειωσε, αν και οι Κινέζοι έχουν σήμερα άλλες προσδοκίες και παραστάσεις, και οι ΗΠΑ σοβαρά αντιμετωπίζουν τον Σάντερς σαν εναλλακτική της Χίλαρυ...

Η Γιέλλεν (και ο κάθε προκάτοχός της, και ο κάθε διάδοχός της, για όσο κρατήσει ή δεν μετεξελιχθεί ο μηχανισμός) είναι just another brick in the wall: Αφήνουμε ρευστότητα, μαζέυουμε ρευστότητα...

Το θλιβερό είναι ότι από όλους αυτούς τους κύκλους, και χάρη στην "αγορά", εμείς κάπως καταφέρνουμε να είμαστε "αντίθετοι". Χάσαμε το boom την δεκαετίας του 1980, και μας έμεινε μόνο η φούσκα, με τα μη παραγωγικά στοιχεία στα οποία ξοδεύαμε το χρήμα όταν υπήρχε. Επενδύσαμε σε κατανάλωση εισαγόμενων, με δανεικά (και κλεμμένα) , και με καταλύτη τις επιδοτήσεις, και μετά αναρωτιόμαστε γιατί είμαστε τέτοια χάλια.

Άντε να καταλάβω αν ο Αντρέας το 1981 ήξερε τι έκανε, ή απλά ήταν παπατζής που έταζε για να εκλεγεί. Αν έχεις απάντηση...

Professor Moriarty είπε...

Δεν μπορώ να είμαι σίγουρος για τα κίνητρα του Α.Π., αν και το αποτέλεσμα της διακυβέρνησής του θα το περιέγραφα σχεδόν όπως εσύ. Το δικό μου σοκ ήταν τότε η διαπίστωση ότι, ανεξάρτητα από τα δικά του κίνητρα, ο ανδρεϊσμός βρήκε έτοιμες υποδοχές στην ψυχοσύνθεση του μέσου νεοέλληνα της δεκαετίας του '80, τις οποίες διεύρυνε. Και προφανώς αυτές προϋπήρχαν - σε πολλούς σε λανθάνουσα μορφή. Έδρασε ως καταλύτης. Αλλιώς δεν θα μπορούσε να εξηγηθεί ο αστραπιαίος εκπασοκισμός σύσσωμης της πολιτικής και κοινωνικής ζωής, ο οποίος επιβιώνει της αποδόμησης του αρχικού του φορέα. Αυτό πρέπει να μας απασχολεί περισσότερο από τα κίνητρα του Ανδρέα.

Πράγματι, η εποχή Roosevelt σήμανε το τέλος των προφητειών του Καρόλου, αλλά επειδή ο μαρξισμός, όπως σήμερα η “ανθρωπογενής κλιματική αλλαγή”, είναι μία ψευδοθρησκεία που βασίζεται στην πίστη, κανείς μαρξιστής δεν το παραδέχεται.

Το θέμα της οικονομίας, όπως το αντιλαμβάνομαι εγώ, είναι ένα δύσκολο πρόβλημα ελέγχου ενός πολύπλοκου συστήματος, αλλά υπόκειται σε βασικούς κανόνες ελέγχου, που τηρουμένων των αναλογιών, μοιάζουν με εκείνους του ελέγχου ενός δυναμικού συστήματος. Χρειάζεται επομένως το feedback, αλλά για το σωστό feedback πρέπει να υπάρχει η σωστή λειτουργία της αγοράς. Στις χώρες του “υπαρκτού” δεν υπήρχε η αγορά, άρα το σύστημα ήταν τυφλό. Θα το παρομοίαζα απλοϊκά με μία νταλίκα με τυφλό οδηγό που ο συνοδηγός του έλεγε να στρίψει σε λάθος γωνία, ή στην λάθος πλευρά. Καθόλου περίεργο που τουμπάρισε. Από την άλλη και η ιδέα της “ελεύθερης οικονομίας”, του "ελεύθερου ανταγωνισμού” και της “αυτορύθμισης” είναι το συμπλήρωμα της μαρξιστικής αυταπάτης του κεντρικού σχεδιασμού. Ποτέ δεν υπήρξε “αυτορύθμιση”, πάντοτε υπήρχαν παρεμβάσεις, σωστές ή λανθασμένες. Ο Ανδριανόπουλος, π.χ., θα έλεγε ότι είναι θέμα “μεγέθους” του κράτους, αλλά όλο το οικοδόμημα του καθαρού οικονομικού φιλελευθερισμού έχει ως υποτείνουσά του την ιδέα ότι το κράτος είναι κάτι σαν αναγκαίο κακό που πρέπει να είναι θεραπαινίδα της ελεύθερης οικονομίας. Αλλά στην ουσία δεν είναι το κράτος, είναι η Πολιτική αυτό που θέλουν να εξαφανίσουν, τόσο ο μαρξισμός, όσο και ο καθαρός οικονομικός φιλελευθερισμός.

Υπάρχει όντως ένα μεγάλο πρόβλημα με τον “καπιταλισμό”, αλλά κατά την γνώμη μου δεν είναι εκεί που έψαχνε ο Μαρξ. Ελπίζω να το συζητήσουμε άλλη φορά, αλλά συνδέεται σχεδόν άμεσα με την “ενέργεια” - ναι ωραία το θέτεις, και επάνω σε αυτό ο μύθος της “ανθρωπογενούς κλιματικής αλλαγής” προτείνει μία ψευδο-λύση, όπως τον 19ο αιώνα έκανε ο μαρξισμός και ο σοσιαλισμός. Παρόλο που κάποιος δικαιολογημένα θα διαμαρτυρόταν γι αυτή την σύγκριση αντιτείνοντας ότι δεν είναι δυνατόν να συγκρίνουμε τα σοσιαλιστικά κινήματα με την κατευθυνόμενη από βαθιά συστημικά κέντρα πλύση εγκεφάλου για την σωτηρία του πλανήτη, η αλήθεια είναι ότι, και ο σοσιαλισμός, και η σωτηρία του πλανήτη από την κλιματική αλλαγή, στοχεύουν σε υποτιθέμενη λύση του ίδιου προβλήματος (και μάλλον καταλήγουν από άλλους δρόμους στα ίδια αποτελέσματα.)

nestrom είπε...

Επειδή σου αρέσουν τα γεωπολιτικά δες εδώ

http://www.huffingtonpost.gr/2016/02/16/mesh-anatolh-xarths_n_9245040.html?1455649806&utm_source=News247&utm_medium=huffpost_homebig&utm_campaign=24MediaWidget

Η' τι θα γινόταν αν είχε εφαρμοστεί το σχέδιο των ΗΠΑ για τη Μέση Ανατολή και όχι η συμφωνία των Αγγλογάλλων...
Μήπως τελικά η πρακτικότητα των ΗΠΑ οδηγούσε σε πιο βιώσιμη λύση παρά ο μεσαιωνικός τρόπος σκέψης των ευρωπαικών δυνάμεων?