Το (Ανθρωπογενές) Φαινόμενο του Θερμοκηπίου

Γράφω, γράφω, και συνειδητοποιώ ότι μερικά βασικά μπορεί να είναι τελείως άγνωστα. O λόγος που έγραψα αυτό το κομμάτι είναι επειδή είδα (από την Google analytics) ότι πολλοί με επισκέπτονται ψάχνοντας τις λέξεις "φαινόμενο του θερμοκηπίου". Τις αναρτήσεις στις οποίες αναφέρομαι στο "φαινόμενο" αυτό τις έχω κάτω από το tag "Κλιματολογία", και υπάρχει πληροφόρηση στους συνδέσμους στην ενότητα "κλιματολόγοι".

Το φαινόμενο του θερμοκηπίου είναι μία θεωρία. Η θεωρία λέει ότι κάτω από ορισμένες συνθήκες, ορισμένα αέρια
 στην ατμόσφαιρα της Γης λειτουργούν όπως το τζάμι σε ένα θερμοκήπιο, και μπαίνει μέσα ο ήλιος, αλλά δεν μπορεί να βγει, και η Γη ζεσταίνεται. Η θεωρία λέει ακόμη ότι το CO2 (το αέριο που εκλύουν τα ζώα όταν αναπνέουν, και που απορροφούν τα φυτά όταν αυτά αναπνέουν) είναι το "τζάμι".  Η θεωρία, συνεχίζει, ότι επειδή  από το 1800 αυξάνεται το CO2 λόγω βιομηχανικής και ενεργειακής δραστηριότητας, αυτό θεωρείται απόδειξη ότι είναι ανθρωπογενές το φαινόμενο, και αν δεν κάνουμε κάτι να σταματήσουμε το CO2, θα καταστραφεί και ο Πλανήτης και εμείς από υπερθέρμανση.  Η θεωρία καταλήγει σε καταστροφολογία, αλλά η ούτε η θεωρία έχει αποδειχθεί, ούτε το ανρθωπογενές της, και η δήθεν ομοφωνία όλων των επιστημόνων είναι παραμύθι. Απλά, εάν ένας επιστήμονας του χώρου δεν καταστροφολογήσει, δεν χρηματοδοτείται. (Ποιος θα πληρώσει κάποιον για να πει ότι "όλα είναι καλά";)

Η καταστροφολογική επέκταση της θεωρίας λέει ότι "μπορούμε και πρέπει να το κάνουμε κάτι", και ένας τρόπος είναι με περιορισμούς και φορολογία σε πράγματα που εμείς κάνουμε και που εκλύουν CO2.  Το πιο προφανές από αυτά είναι η ηλεκτροπαραγωγή, που γίνεται κυρίως με κάρβουνο. Εάν η θεωρία είναι λίγο σαθρή, η επέκτασή της είναι έωλη.

Πίσω από αυτή την απλή παράγραφο έχουν φτιαχτεί (1) ερευνητικές δραστηριότητες που χρηματοδοτούνται από κράτη και εταιρίες, (2) ομάδες ακτιβιστών που έχουν πολιτικοποιήσει το θέμα, (3) βιομηχανίες που πουλάνε πράγματα που υποτίθεται λύνουν το πρόβλημα,  (4) "πράσινα" προϊόντα για "οπαδούς", (5) άλλοι μελετητές που δεν έχουν σχέση με το επιστημονικό κομμάτι, όπως δικηγόροι, πράσινοι αρχιτέκτονες, προωθητές ποδηλατοδρόμων  κλπ., (6) έμποροι και χρηματιστές ...ρύπων, και (7) μία εναλλακτική πρόταση ζωής που δεν βασίζεται στις μικροαστικές αξίες που ήξερε η μεταπολεμική γενιά (οι σημερινοί 50-70 ετών), αλλά σε κάτι άλλο, "αειφόρο" και "πράσινο".  Η εναλλακτική πρόταση ζωής υπάρχει ίσως αυτόνομα από το φαινόμενο του θερμοκηπίου, και το έχει τροφοδοτήσει με οπαδούς. 

Αυτό που θα μάθετε εάν το σκαλίσετε ΜΟΝΟ το #1, τις ερευνητικές δραστηριότητες, είναι ότι υπάρχουν πολλά, πάρα πολλά θέματα, τα οποία συνοψίζονται ως εξής :

(α) Η διατύπωση της θεωρίας και επί μέρους θεωριών
(β) Οι τωρινές ή πρόσφατες μετρήσεις
(γ) Οι αναγωγές στο παρελθόν
(δ) Η δημιουργία μοντέλων και η προσομοίωση προβλέψεων
(ε) Η ερμηνεία και η επαλήθευση
(στ) Η προσαρμογή, θεωριών και μοντέλων σε νέα δεδομένα
(ζ) Οι δημόσιες σχέσεις και το marketing

Μόνο αυτή η πρόχειρη λίστα έχει δημιουργήσει πολλούς μελετητές και επιστήμονες που πορεύονται, και δεν θα υπήρχαν, εάν δεν είχε τεθεί το καταστροφολογικό. Το "καταστροφολογικό" είναι απαραίτητο για την χρηματοδότηση, και "πουλάει" στον κόσμο.  Όπως δεν θα υπήρχαν όλοι οι φυσικομαθηματικοί και οι μηχανικοί της δεκαετίας του 60 και 70 εάν δεν υπήρχε ανοικοδόμηση και Ψυχρός Πόλεμος. Η καταστροφολογία, τότε, είναι ότι θα σου έρθει ένα πυρηνικό ICBM στο κεφάλι.

Η θεωρία με τα επιμέρους κομμάτια της είναι βάθος απύθμενο, κυριολεκτικά, αφού ένα μόνο υποσύστημα είναι οι ωκεανοί και η κυκλοφορία τους με "κύκλους" που κρατάνε δεκαετίες, δηλαδή ένα φαινόμενο, τώρα, μπορεί να ξεκίνησε το ...1990. Υπάρχουν πολλοί μηχανισμοί που έχουν προκύψει για να εξηγήσουν τα φαινόμενα, και, εάν το κάνουν επιτυχώς, να προβλέψουν το ...μέλλον.

Τα φαινόμενα είναι "παρατηρήσεις" και "μετρήσεις". Ποια είναι η θερμοκρασία στην οδό Πανεπιστημίου, πόσο φυσάει στην Λουϊζιάνα, αν έχει χιόνια στο Βανκούβερ, πόσες αρκούδες έχει η Αρκτική, πόσους γύλους έχει η Ερυθρά Θάλασσα, τι μετράνε οι δορυφόροι... Όποιος μελετητής μπορέσει να συνδυάσει τα ενδιαφέροντά του με την εικασία του Φαινόμενου του Θερμοκηπίου βρίσκει χρηματοδότηση.  Η Γη, ευτυχώς για τους μελετητές,  δεν έχει μία τρύπα να της βάλεις θερμόμετρο.

Επειδή οι θερμοκρασίες το 1.000 μΧ ή του 1.000, ή του 100.000 π.Χ. δεν μπορούν να μετρηθούν, η βιομηχανία των μετρήσεων έχει γεννήσει πολλές παράπλευρες βιομηχανίες μελέτης του παρελθόντος, και αυτή με πολλές μετρήσεις,  από πάγους, ιζήματα, δέντρα, κοχύλια, κλπ κλπ.

Όλες αυτές οι μετρήσεις πάνε σε μοντέλα που έχουν φτιάξει ορδές αναλυτών, που δεν έχουν δει αναγκαστικά τα υποκείμενα των μελετών, αλλά τα προσομοιώνουν,  σε όσο βαθμό λεπτομέρειας προβλέπει η χρηματοδότηση.  Υπάρχουν πρόσθετοι αναλυτές που ενοποιούν όλα τα επί μέρους μοντέλα σε σούπερ μοντέλα, και βιομηχανίες που ασχολούνται με την διαχείριση δεδομένων, και την στατιστική τους επεξεργασία, και τα κομπιούτερς και σουπερ-κομπιούτερς που τρέχουν τις προσομοιώσεις.  Τώρα ακούω και για μοντέλα του ήλιου, αλλά αυτός είναι μακριά και καίει, και είναι κρίμα, γιατί από εκεί, μάλλον, ξεκινάει η ...προσομοίωση.

Η ερμηνεία και η επαλήθευση και η προσαρμογή είναι δουλειά των επιστημόνων που αφού κάνουν ό,τι κάνουν πάνε σε συνέδρια παρουσιάζουν, σχολιάζουν, και βασικά προσπαθούν να συνεχίσουν την χρηματοδότησή τους.

Τα συνέδρια είναι και λίγο σαν μάρκετινγκ του θέματος γιατί από εκεί παίρνουν οι δημοσιογράφοι ειδήσεις ότι βουλιάζει ο Άλιμος, ή το Λονδίνο. Μόνο που οι "ειδήσεις" δεν είναι ειδήσεις, αλλά αποτελέσματα μοντέλων που λένε: "εάν αυτό και αυτό και αυτό -- και άλλα 100 εάν -- τότε θα βουλιάξει το Λονδίνο. Αλλά παρουσιάζεται στα ΜΜΕ, σαν είδηση, συχνά με εικόνες.

Αν σας έδειχνα μια εικόνα του Λονδίνου να βυθίζεται, θα ήταν πιο αποτελεσματικό από το να σας δείξω τον κώδικα του προγράμματος που το κάνει να βυθίζεται, πόσο μάλλον τα δεδομένα πριν και μετά την στατιστική τους επεξεργασία που χρησιμοποιήθηκαν για το μοντέλο.  Η παρουσίαση της εικόνας του Λονδίνου να βουλιάζει, είναι πολύ πιο εντυπωσιακή εάν έξω από την αίθουσα του συνεδρίου έχει και 100 παιδιά με πλακάτ που φωνάζουν "σώστε τον Πλανήτη". Το πώς βρεθήκαν τα παιδιά έτσι οργανωμένα είναι άλλο θέμα... Και εγώ έχω πάει σε ...αναδάσωση του Σκάϊ (αλλά δεν μου άρεσε και δεν ξαναπήγα). Οι παλιοί λένε ότι "εάν [την δεκαετία του 1970] δεν ήσουν στον Ρήγα, δεν σταύρωνες γκόμενα". Υποθέτω ότι έχει και λίγο από αυτό. Κοινωνικοποίηση σε καιρό της μοναξιάς του Facebook.

Το μάρκετινγκ κάνει και άλλες υπερβολές. Συχνά παρουσιάζεται ένας καύσωνας σαν "κλίμα", και ένας παγετός, επίσης. Με άφθονες θεωρίες γιατί η θέρμανση προκαλεί παγετούς κλπ. Επειδή η υπαρκτή κυκλικότης του κλίματος είναι κατανοητή, το μάρκετινγ δεν αναφέρεται, πλέον σε φαινόμενο του θερμοκηπίου, αλλά σε ανθρωπογενή ακραία καιρικά φαινόμενα.  Από τους πιο διάσημους προωθητές του ΑΦΘ ήταν και είναι ο Al Gore, μόνιμα η Greenpeace, και πρόσφατα η WWF.

Για όλα αυτά, ο αντίλογος είναι από τους λίγους επιστήμονες που τολμάνε και από όλο και περισσότερες ιστοσελίδες. Ο αντίλογος του αντιλόγου είναι ότι οι αντιφρονούντες "χρηματίζονται" αλλά κάθε ερευνητής, με αυτή την έννοια "χρηματίζεται" και ΚΑΝΕΙΣ δεν χρηματοδοτείται για να πει ότι "όλα είναι καλά".

Το Ανθρωπογένες Φαινόμενο του Θερμοκηπίου σκόνταψε το 2009. Να θυμίσω ότι το φθινόπωρο του 2008 έγινε το κραχ των αγορών.  Αυτό θύμισε σε όλους ότι το ΑΦΘ και το πρωτόκολλο του Κυότο, βασικά πρότειναν φόρο σε πλούσιους και φτωχούς.  Οι φόροι, γενικά, δεν έχουν πολλές ελπίδες σε καθεστώς ύφεσης. Το καλοκαίρι του 2009 κατέρρευσε η αγορά δικαιωμάτων άνθρακα στις ΗΠΑ και φάνηκε ότι η αντιπολίτευση του Ομπάμα ήταν κατά των πράσινων θεωριών του.  Το φθινόπωρο του 2009 μετά από "διαρροή" emails, μεταξύ ερευνητών, φάνηκε ότι είχε υπάρξει μαγείρεμα, παραποίηση και συγκάλυψη.  Όχι μόνο για αυτό, απέτυχε και η διάσκεψη της Κοπεγχάγης.  Γενικά, όλος ο ακτιβισμός περί το ΑΦΘ, ενώ δεν πέθανε, άρχισε να ταυτίζεται όλο και περισσότερο με ευρωπαϊκά ή ευρωσοσιαλιστικά κέντρα.  Από το 2010 και μετά, όλο και περισσότεροι επώνυμοι άρχισαν να αποκαλούν το ΑΠΘ αποκαλούν "απάτη" και "μεγάλη απάτη". Το φθινόπωρο του 2011 έγινε δεύτερη διαρροή emails, επίσης ενδειτκικών σκευωρίας, συγκάλυψης και απάτης.  Οι δύο διαρροές emails έχουν γίνει γνωστές σαν Climategate I και Climategate II.  Υπάρχουν πλέον ιστοσελίδες που ασχολούνται μόνο με τα Climategates.

Τις απόψεις μου για το ...Φαινόμενο, στο επόμενο.